مبانی برق خودرو و اصول نقشه خوانی
با شناخت کارایی سیستم برق خودرو و آموزش گام به گام نقشه خوانی یک یا دو نوع خودرو ساده و آشنایی با علائم الکتریکی میتوانید براحتی کار تعمیرات را شروع کنید.
آموزش الکتریکی برق خودرو
الکتریسیته چیست؟
حرکت الکترون ها در یک سیم را الکتریسیته می گویند که به زبان ساده برق خوانده می شود. الکتریسیته یکی از صورت های انرژی بوده و می تواند به صورت های دیگر انرژی تبدیل شود.
تمام مواد از مولکول و مولکول ها خود نیز از مواد کوچکتری به نام اتم ساخته شده اند. اتم شامل هسته و الکترون های اطراف آن می باشد. هسته اتم متشکل از پروتون و نوترون است. بار الکتریکی پروتون مثبت، نوترون خنثی و الکترون منفی است.
اصول جریان الکتریکی:
دانشمندان قدیم بر این باور بودند که جهت جریان الکتریسیته از قطب مثبت به قطب منفی است که امروزه به آن جریان قراردادی گفته می شود و تمام دیاگرام ها براساس این جریان طراحی می شوند. اما در عمل حرکت الکترون ها از قطب منفی به قطب مثبت است و جریان واقعی نامیده می شود.
تقسیم بندی مواد از نظر عبور جریان الکتریسیته:
مواد رسانا (هادی): موادی که جریان الکتریسیته را به خوبی از خود عبور می دهند. الکترون های مدار خارجی اتم این مواد ۱ تا ۳ الکترون می باشد و از آن ها برای تولید سیم های برق، پلاتین ها، رله ها و ... استفاده می شود. فلزاتی مانند: نقره، مس، طلا و ... هادی های خوبی هستند.
مواد نیمه رسانا (نیمه هادی): این مواد نه رسانای خوب و نه عایق خوبی هستند. مدار خارجی آن ها دارای ۴ الکترون می باشد. معروف ترین نیمه هادی ها سیلسیم و ژورمانیم می باشند که از آن ها در ساخت دیودها، ترانزیستورها و مدارهای مجتمع استفاده می شود.
مواد نارسانا (عایق): مواد عایق جریان برق را تا ولتاژ معینی از خود عبور نمی دهند. تعداد الکترون مدار خارجی آن ها ۵ تا ۸ الکترون می باشد. کاربرد این مواد در ساخت روکش سیم ها، عایق انبردست، پیچ گوشتی و ... می باشد.
مبانی الکتریسیته
ولتاژ، اختلاف پتانسیل، نیرو محرکه
نیرویی که موجب حرکت الکترون ها در سیم می شود را ولتاژ، اختلاف پتانسیل یا نیرو محرکه می گویند و با E , U , V نشان می دهند و واحد آن ولت است.
جریان الکتریکی:
حرکت الکترون ها در یک سیم را جریان الکتریکی و تعداد الکترون عبوری در واحد زمان از یک سطح مقطع مشخص را شدت جریان می نامند. شدت جریان الکتریکی را با I نشان می دهند و واحد آن آمپر (A) است.
مقاومت الکتریکی:
عاملی که از حرکت الکترون ها جلوگیری می کند را مقاومت الکتریکی می گویند. مقاومت الکتریکی را با R نشان می دهند و واحد آن Ω اهم است.
عوامل موثر در مقاومت الکتریکی سیم:
جنس، سطح مقطع و طول سیم در مقاومت آن تاثیر بسزایی دارند. اگر جنس سیم به گونه ای باشد که هدایت الکتریکی بهتری داشته باشد، سیم مقاومت کمتری دارد. مقاومت سیم با سطح مقطع آن نسبت عکس دارد. یعنی با افزایش سطح مقطع، مقاومت سیم کاهش و با کاهش سطح مقطع مقاومت سیم افزایش می یابد. تاثیر طول سیم بر مقاومت آن نیز بصورت مستقیم است. هرچقدر طول سیم افزایش یابد مقاومت آن بیشتر شده و با کاهش آن مقاومت سیم کاهش می یابد.
با استفاده از رابطه زیر می توان مقاومت سیم را محاسبه نمود:
R: مقاومت سیم بر حسب اهم.
P: مقاومت ویژه سیم بر حسب اهم – میلیمتر مربع
L: طول سیم بر حسب متر
A=S: سطح مقطع سیم بر حسب میلیمتر مربع
- مقاومت ویژه به جنس ماده مورد نظر بستگی دارد. برای مثال مقاومت ویژه مس برابر 0/0172 می باشد.
رابطه ولتاژ، شدت جریان و مقاومت الکتریکی (قانون اهم):
رابطه بین ولتاژ، جریان و مقاومت الکتریکی را قانون اهم نامیده و به صورت زیر نشان داده می شود:
V: ولتاژ بر حسب ولت
R: مقاومت بر حسب اهم
I: شدت جریان بر حسب آمپر
V = R * I
توان الکتریکی:
حاصلضرب ولتاژ در شدت جریان را توان الکتریکی گویند که نماد آن P می باشد و واحد آن وات (W) است.
P: توان الکتریکی بر حسب وات
P = V * I ; P = R * I2 ; P = V2 / R
جریان های الکتریکی:
جریان های متغیر (دینامیکی) در دو گروه زیر تعریف می شوند:
- جریان برق مستقیم DC:
در این حالت ولتاژ جریان برق نسبت به زمان تغییر نمی کند. مانند جریان برقی که از باتری خودرو گرفته می شود.
- جریان متناوب AC:
تغییرات ولتاژ این جریان نسبت به زمان ثابت نمی باشد و به طور دائم مثبت و منفی شده و این روند ادامه می یابد. هر تغییر ولتاژ از مثبت به منفی را سیکل می گویند. تعداد تکرار هر سیکل در ثانیه را فرکانس می نامند و واحد آن هرتز Hz است.
مدارات الکتریکی
مدار سری:
در مدار سری مصرف کننده ها یا مقاومت ها مانند دانه های زنجیر پشت سرهم قرار می گیرند. در این مدار اگر یکی از مصرف کننده ها از کار بیافتد و یا بسوزد، باعث مختل شدن کار کل مدار و مصرف کننده های می گردد.
ویژگی های مدار سری:
- شدت جریان در تمام مدار یکسان است. IT = I1 = I2
- مقاومت کل مدار برابر با مجموع مقاومت ها است. RT = R1 + R2
- ولتاژ هرکدام از مقاومت ها با قانون اهم قابل محاسبه است. V1 = I * R1 ; V2 = I * R2
- ولتاژ کل مدار برابر با مجموع ولتاژ مقاومت ها است. VT = V1 + V2
مدار موازی:
در این مدار مصرف کننده ها یا مقاومت ها به موازات یکدیگر قرار گرفته اند و عملکرد هر مقاومت یا مصرف کننده تاثیری در عملکرد دیگر مصرف کننده ها ندارد، به گونه ای که اگر یکی از مصرف کننده ها بسوزد یا از کار بیافتد، سایر مصرف کننده ها به کار خود ادامه می دهند.
ویژگی های مدار موازی:
- ولتاژ دو سر مقاومت ها با هم برابر است. VT = V1 = V2
- جریان کل برابر با مجموع جریان ها است. IT = I1 + I2
- مقاومت کل از کمترین مقاومت موجود در مدار کمتر است.
المانهای الکتریکی
مقاومت الکتریکی:
مقاومت الکتریکی ثابت:
مقدار این مقاومت ها در هیچ شرایطی تغییر نمی کند و در انواع سیم پیچی، کربنی، کربن سیم پیچی وجود دارند. اندازه این مقاومت ها را به صورت عددی یا نوار رنگی روی آن ها نشان می دهند.
(مقاومت های دارای کدرنگ می توانند 4 یا 5 باند رنگی داشته باشند. در مقاومت های دارای 5 باند رنگی دقت مقاومت بیشتر از مقاومت های دارای 4 باند رنگی می باشد. لذا درصد خطای مقاومت های دارای 5 باند رنگی کمتر از مقاومت های دارای 4 باند رنگی می باشند)
در تصویر زیر استاندارد خواندن مقدار مقاومت بر حسب کد رنگ مقاومت های 4 بانده نشان داده شده است.
رئوستا:
این مقاومت متغیر قابل تنظیم دارای در پایه موثر جهت تنظیم شدت جریان عبوری مدار می باشد.
پتانسیومتر:
این مقاومت متغیر قابل تنظیم، دارای سه پایه است که سبب تقسیم ولتاژ می گردد.
مقاومت وابسته به دما:
مقاومت هایی که مقدار آن ها به تغییرات دما وابسته است و از کاربردی ترین مقاومت های متغیر می باشند. یکی از کاربردهای اساسی این نوع مقاومت ها، استفاده از این خاصیت برای اندازه گیری دما می باشد.
مقاومت های متغیر با دما که اصطلاحا به آن ها ترمیستور می گویند، بر دو نوع هستند:
- PTC1: در این نوع مقاومت ها افزایش دما باعث افزایش مقاومت و کاهش دما باعث کاهش مقاومت خواهد شد.
- NTC2: این نوع مقاومت با افزایش دما مقدار آن کاهش و با کاهش دما مقدار آن افزایش می یابد.
سنسور دمای مایع خنک کننده موتور (دارای کانکتورهای آبی رنگ و سبز رنگ)، سنسور دمای اوپراتور، سنسور دمای هوای محیط و دمای هوای داخل اتاق NTC، سنسور دمای مایع خنک کننده موتور (دارای کانکتور قهوه ای رنگ) و المنت سنسور اکسیژن از نوع PTC می باشند.
خازن:
خازن قطعه ای الکترونیکی می باشد که از دو صفحه فلزی تشکیل شده است. بین این دو صفحه فلزی لایه ای از جنس عایق به نام دی الکتریک قرار دارد. توانایی خازن در ذخیره بار الکتریکی را ظرفیت خازن می گویند، واحد ظرفیت خازن فاراد است و واحدهای روی خازن براساس ρf ، nF ، F ، mF است.
مغناطیس:
مغناطیس یا آهنربا بودن، خاصیتی ذاتی است که به نحوه آرایش دوقطبی های ماده باز می گردد. هر آهنربا دارای دو پلاریته N و S می باشد. همچنین هر آهنربا دارای خطوط قوای مغناطیسی (شار مغناطیسی یا فوران مغناطیسی) می باشد که تراکم خطوط قوای مغناطیسی در دو پلاریته N و S بیشتر از نقاط دیگر می باشد. در آهنرباها، قطب های همنام یکدیگر را دفع و قطب های غیر همنام یکدیگر را جذب می کنند. از آهنربا در ساخت قطب نما، بالشتک موتور برف پاک کن، موتور استارت و ... استفاده می شود.
الکترومغناطیس:
اگر از سیمی جریان عبور کند در اطراف آن سیم خطوط قوای مغناطیسی بوجود می آید.. حال اگر این سیم، بصورت سیم پیچ درآید، به دلیل آنکه مقدار زیادی از طول سیم در یک قسمت جمع می گردد، قدرت مغناطیسی در آن قسمت متمرکز می شود.
از الکترومغناطیس در ماشین های الکتریکی استفاده می گردد.
رله:
رله کلیدی مغناطیسی است که دارای ویژگی های زیر می باشد.
- یک نوع کلید الکترومغناطیسی است.
- توسط جریان نسبتا ضعیفی جریان قوی را قطع و وصل می کند. (باعث افزایش ولتاژ و جریان نمی شود)
- موجب محافظت از سیم کشی و کلید می شود.
- باعث کاهش طول سیم و قطر سیم کشی می شود.
سولنوئید:
سولنوئیدها نوع خاصی از کلیدها هستند که دارای یک سیم پیچ و یک هسته آهنی متحرک در داخل سیم پیچ می باشند که هنگامی که به سیم پیچ جریان برق داده شود آهنربا شده و هسته را به سمت داخل می کشد پس از قطع شدن جریان برق هسته آهنی با نیروی فنر به جای قبلی برمی گردد از سولنوئیدها در اتوماتیک استارت خودروها استفاده می شود.
دیود:
دیود یک قطعه نیمه هادی است که اجازه می دهد جریان تنها در یک مسیر از آن بگذرد این قطعه که در شکل زیر شکل شماتیک و جهت گذر جریان از آن نشان داده شده است دو قطبی است که یک قطب آن منفی یا کاتد است و قطب دیگر آن مثبت یا آند نام دارد. اگر مثبت به P یا آند متصل شود و یا منفی به N یا کاتد متصل شود موجب عبور جریان می شود در غیر این صورت جریان نخواهیم داشت و مانند یک شیر یکطرفه کار می کند.
انواع دیودها:
دیود زنر، دیود نور دهنده، فتودیود (دیودهای مادون قرمز بعنوان دیودهای فرستنده و گیرنده) و ...
دیود زنر:
ساختار این دیود مانند دیود معمولی می باشد با این تفاوت که در بایاس معکوس و بعد از ولتاژ خاصی اجازه عبور جریان را صادر می کند. از دیود زنر در مدار تنظیم کننده ها از جمله آفتامات دینام استفاده می شود.
دیود نوردهنده LED:
هرگاه این دیود در بایاس مستقیم قرار گیرد و شدت جریان به اندازه کافی باشد، نور تولید می کند.
مزیت های LED نسبت به لامپ معمولی:
- کوچک بودن و نیاز به فضای کم
- قطع و وصل سریع نور
- تمرکز نور بیشتر (به دلیل لنز محدب کننده)
- تلفات حرارتی کم
- ولتاژ کاری کم
- جریان کم
- توان کم
فتودیود:
فتودیود همیشه در بایاس معکوس به کار می رود و با تابش نور جریان معکوس آن افزایش می یابد.
ترانزیستور:
ترانزیستور همانند دیود یک نیمه هادی می باشد که سه پایه دارد و به عنوان سوئیچ کنترل الکترونیکی در مدارات برقی به کار می رود. پایه های ترانزیستور امیتر (E)، بیس (B) و کانکتور (C) نامیده می شوند. ترانزیستورها به دو دسته PNP و NPN تقسیم می شوند.
فیوز:
برای محافظت از وسایل الکتریکی و الکترونیکی از فیوز استفاده می شود. این قطعه از عبور جریان بیش از حد مجاز با قطع شدن خود جلوگیری می کند. فیوزها دارای آمپرها می باشند و در انواع شیشه ای، سرامیکی و تیغه ای موجود است.
شنت نیز یک فیوز آمپر بالا می باشد که چند مدار اصلی را به طور همزمان کنترل می کند و می توان مدارهای آسایشی را در مواقعی مانند حمل و نقل خودرو یا توقف بیش از حد در پارکینگ با کشیدن این فیوز قطع نمود.
سوئیچ:
کار سوئیچ قطع یا وصل جریان است. اگر سوئیچ در حالت عادی جریان را گذر دهد، آن را سوئیچ بسته یا N.C3 و اگر در حالت عادی جریان را گذر ندهد، سوئیچ باز یا N.O4 می نامند.
سوئیچ ها براساس نوع تحریک انواع مختلفی دارند که برخی از آن ها به شرح زیر می باشند:
- تحریک دستی: مانند یک کلید ساده
- تحریک با فشار: مانند سوئیچ سه مرحله ای فشار گاز کولر
- تحریک با دما: مانند ترمال سوئیچ
مولتی متر
متر به معنای اندازه گیری و مولتی متر به معنای ابزار چند اندازه گیر می باشد. مولتی متر وسیله ای برای اندازه گیری کمیت های مختلف الکتریکی و الکترونیکی می باشد. این ابزار دارای قابلیت های فراوانی از جمله اندازه گیری ولتاژ، مقاومت، آمپر و ... می باشد.
انواع مولتی مترها:
مولتی متر به دو دسته آنالوگ و دیجیتال تقسیم می شود که در تصویر زیر قابل مشاهده است.
مولتی متر دیجیتال |
مولتی متر آنالوگ (عقربه ای) |
اجزا مولتی متر دیجیتال:
- پراب ها (سیم های ارتباط مولتی متر با مدار)
- کلید سلکتور (کلید گردان چند وضعیتی)
- صفحه نمایشگر
- کیف محافظ
- سوئیچ های تغییر وضعیت (جهت فریز حافظه، تغییر حالت عملکرد سیستم)
نحوه کار با مولتی متر
در هنگام کار با مولتی متر باید به نکات زیر توجه کرد:
- برای اندازه گیری ولتاژ باید کلید سلکتور متناسب با نوع ولتاژ (متناوب یا مستقیم) تنظیم شده و مولتی متر به صورت موازی در مدار قرار گیرد. سپس با وصل کردن جریان برق نسبت به اندازه گیری ولتاژ اقدام می نماییم.
- برای اندازه گیری مقاومت می بایست جریان برق مدار قطع و در حالت سرد با جدا کردن قطعه از مدار و یا حداکثر اتصال یکی از پایه های قطعه در مدار اقدام به اندازه گیری به صورت موازی با قطعه می نماییم.
- برای اندازه گیری جریان، باید مولتی متر به صورت سری در مدار قرار گیرد. همچنین مدار فعال باشد.
- برای بررسی مقاومت سیم، دو سر سیم مورد نظر را به پراب های مولتی متر وصل می کنیم. در این حالت بایستی مولتی متر مقاومت در حد اهم که مایل به صفر باشد نشان دهد. چنانچه کاراکتر OF ، OL و یا بینهایت نشان داده شود به معنی قطع بودن سیم است.
- مولتی متر علاوه بر موارد فوق توانایی اندازه گیری دما، تست خازن، ترانزیستور، دیود و اتصال (بازر) را دارد.
آشنایی با دیاگرام ها:
به منظور درک بهتر مدارات الکتریکی خودرو، تجزیه و تحلیل و همچنین عیب یابی ساده تر این مدارات، نیاز به بررسی دیاگرام های سیستم های الکتریکی خودرو می باشد.
در این بخش برای بررسی مدارات الکتریکی خودرو سه نوع دیاگرام به شرح زیر معرفی می گردد:
لازم به توضیح است دیاگرام دیگری به منظور بررسی استراتژی شبکه مورد استفاده قرار می گیرد که به آن سینوبتیک دیاگرام (دیاگرام ساده) می گویند. با توجه به عدم استفاده از دیاگرام های مالتی پلکس در مجموعه فوق، این دیاگرام ها نیز مشاهده نمی شود.
- دیاگرام های شماتیک:
در این دیاگرام ها می توان عملکرد سیستم را بررسی نمود و مسیر جریان را در یک سیستم خاص، از سر مثبت باطری تا مصرف کننده دنبال نمود.
ویژگی های دیاگرام شماتیک:
- درک بهتر عملکرد سیستم
- نمایش شکل شماتیک قطعات
- کد شماتیکی قطعه و شماره سیم
- کانکتور قطعات و تعداد پایه های موثر در مدار
- نمایش اتصال بدنه
دیاگرام شماتیک سیستم خنک کننده موتور خودروی 405 و پارس (با یونیت فن)
- دیاگرام دسته سیم:
این دیاگرام ها به نام وایرینگ و یا هارنس معروف هستند. در این دیاگرام ها دسته سیم های اصلی و ارتباط قطعات با این دسته سیم ها را می توان دنبال نمود.
ویژگی های دیاگرام های سیم کشی:
- نمایش دسته سیم ها
- مایش انشعابات (گره ها) و اتصال بدنه ها
- نمایش دقیق کانکتورها، اینترکانکتورها
- بررسی پایه های موثر در اینترکانکتورها
- نحوه ارتباط دسته سیم و سیم کشی
دیاگرام دسته سیم سیستم خنک کننده موتور خودروی 405 و پارس با یونیت فن
- دیاگرام های جانمایی:
این دیاگرام ها به Installation Diagrams معروف هستند. این دیاگرام ها محل نصب قطعات و دسته سیم ها را بر روی خودرو نشان می دهند.
ویژگی دیاگرام های جانمایی:
- نمایش محل قطعات بر روی خودرو
- جانمایی دسته سیم و سیم کشی بر روی خودرو
- محل مشخصه های مرتبط با دسته سیم
استاندارد نقشه خوانی:
برای بررسی عملکرد سیستم های برقی و تجزیه و تحلیل مدارات الکتریکی خودرو از دیاگرام ها استفاده می شود. نقشه های الکتریکی محصولات تولیدی شرکت ایرانخودرو براساس دو استاندارد پژویی و سمندی می باشد. تمامی نقشه های الکتریکی خودروهای خانواده پژو براساس استاندارد پژویی و نقشه های الکتریکی خودرو سمند براساس استاندارد سمندی است. به طبعیت از این موضوع نقشه های الکتریکی خودرو پژو و سمند دارای اختلافاتی می باشند که در قسمت های بعدی به آن ها اشاره شده است. لذا ضروری است خوانندگان عزیز در ابتدا با اصول نقشه خوانی دیاگرام های شماتیک آشنا شده و اختلافات موجود در این دیاگرام ها را مدنظر قرار دهند.
اصول نقشه خوانی:
بررسی عملکرد سیستم های برقی و تجزیه و تحلیل مدارات الکتریکی مطابق مراحل زیر انجام می شود:
- نام گذاری قطعات داخل دیاگرام
- بررسی عملکرد قطعات دیاگرام و کارایی آن ها
- تعیین برق مثبت (+)، منفی (-) و مثبت سوئیچ
- بررسی عملکرد مدار در سیستم مورد نظر
- بررسی عیب مدار و عوامل ایجاد آن
- رفع عیب با آسان ترین روش ممکن
براساس دیاگرام های شماتیک بجز کدهای عددی، کدهای دیگری در دیاگرام ها استفاده شده است که برای هردو استاندارد پژویی و سمندی مطابق جدول زیر می باشد.
عنوان | علامت اختصاری در استاندارد پژویی | علامت اختصاری در استاندارد سمندی |
پایه (پین کانکتور) | V | W |
اتصال بدنه | M | E |
گره یا انشعاب | E | S |
اینترکانکتور (کانکتور دسته سیم) | IC | IC |
توجه:
- اتصال دو سیم یا بیشتر در دیاگرام ها را گره یا انشعاب می نامند.
- اینترکانکتور قطعه ای است که ارتباط بین دو دسته سیم را برقرار می کند.
- وظیفه کانکتور اتصال دسته سیم به قطعه می باشد.
کد بعدی که بر روی کانکتورها مشخص شده است کد رنگ کانکتور می باشد که در جداول زیر آمده است.
کد رنگ براساس استاندارد پژویی "خودرو پژو" | کد رنگ براساس استاندارد سمندی "خودرو سمند" | ||||
رنگ | کد رنگ | اصطلاح فرانسوی | رنگ | کد رنگ | اصطلاح انگلیسی |
قهوه ای | MR | MARRON | قهوه ای | BR | BROWN |
مشکی | NR | NOIR | مشکی | BK | BLACK |
سفید | BA | BLANC | سفید | WI | WHITE |
آبی | BE | BLEE | آبی | BU | BLUE |
زرد | JN | JAUNE | زرد | YL | YELLOW |
قرمز | RG | ROUGE | قرمز | RD | RED |
سبز | VE | VERT | سبز | GN | GREEN |
نارنجی | OR | ORANGE | نارنجی | OR | ORANGE |
خاکستری | GR | GRAY | خاکستری | GY | GRAY |
صورتی | RS | ROSE | صورتی | PI | PINK |
بنفش | VI | VIOLET | بنفش | VI | VIOLET |
بژ | BG | BEIGE | بژ | BG | BEIGE |
دسته سیم ها:
وظیفه برقراری ارتباط میان قطعات، مدارات و قسمت های الکتریکی خودرو برعهده دسته سیم ها می باشد. این دسته سیم ها در نقشه های وایرینگ با کدهای خاصی مشخص شده اند. کد دسته سیم های موجود در خودرو پژو عبارتند از:
نام دسته سیم | استاندارد پژویی | استاندارد سمندی |
دسته سیم موتور | 20 MOT | 20 EN |
دسته سیم اصلی خودرو (رابط) | 10 AV | 10 FR |
دسته سیم پشت آمپر | 50 P/B | |
دسته سیم فن ها (جلو پنجره) | 15 F/AV | 15 FR/P |
دسته سیم عقب خودرو | 71 AR | 70 RR |
دسته سیم پلاک | 85 ECL | 71 T/L |
دسته سیم سقف | 52 PLAF | 51 R/L |
دسته سیم درب سمت راننده جلو | 60 PR AV/G | 60 FR/D/LH |
دسته سیم درب سمت شاگرد جلو | 65 PR AV/D | 65 FR/D/RH |
دسته سیم درب عقب | 63 PR AR | 64 RR/D/H |
لابر عقب | 58 CSL L/V |
69 RR/D/RH 69 RR/D/LH |
دسته سیم داشبورد | 56 CLM | 62 DS |
دسته سیم کنسول وسط | 44 CSL | 52 HE |
نکته بعدی در مورد کد سیم ها می باشد
در دیاگرام های الکتریکی کدهایی بر روی سیم ها حک شده است که این کدها از سوئیچ، جعبه فیوز و دسته چراغ برای چراغ های پارک می باشد. این کدها در جدول زیر براساس شکل مورد نظر آمده است.
پیشوند سیم ها | مفهوم پیشوند |
BB | برق مستقیم باتری |
B | برق BB گذشته از فیوز و بجای حرف دوم شماره فیوز قرار می گیرد. |
AA | برق مرحله اول و دوم سوئیچ |
A | برق AA گذشته از فیوز و بجای حرف دوم شماره فیوز قرار می گیرد. |
CC | برق مرحله دوم و سوم سوئیچ |
C | برق CC گذشته از فیوز و بجای حرف دوم شماره فیوز قرار می گیرد. |
KK | برق مرحله دوم سوئیچ |
K | برق KK گذشته از فیوز و بجای حرف دوم شماره فیوز قرار می گیرد. |
VV | برق خروجی از کلید روشنایی چراغ کوچک و پارک |
V | برق VV گذشته از فیوز و بجای حرف دوم شماره فیوز قرار می گیرد. |
اینتر کانکتورها:
Front Panel | IC01 23w GY | ||||
Descreption | Part | Connector | Pin Num | Wire Num | Interconnector Pin Num |
1 | |||||
2 | |||||
405 GLX | 2610A | 3W BK | 2 | PC3 | 3 |
2615A | 3W BK | 2 | PC4 | ||
405 SLX | 2610 | 6W BK | 1 | PC3 | |
2615 | 6W BK | 1 | PC4 | ||
4 | |||||
2520A | 2W WI | 1 | 250 | 5 | |
2520B | 2W WI | 1 | 251 | ||
405 GLX | 2620 | 2W BK | 1 | V091 | 6 |
405 SLX | 2610 | 6W BK | 5 | V092 | |
2320 | 2W BR | 1 | 2331 | 7 | |
8 | |||||
405 GLX | 2610A | 3W BK | 3 | PR3 | 9 |
2615A | 3W BK | 3 | PR4 | ||
405 SLX | 2610 | 6W BK | 2 | PR3 | |
2615 | 6W BK | 2 | PR4 | ||
10 | |||||
E003 | 1500C | 5W BK | 4 | 156 | 11 |
1510B | 2W BK | 1 | 155 | ||
1500B | 5W BK | 5 | 1550 | ||
IC01 | 23W GY | 11 | 1510 | ||
2325 | 2W BR | 1 | 2341 | 12 | |
2675 | 2W BU | 1 | PB5 | 13 | |
2670 | 2W BU | 1 | PB6 | ||
14 | |||||
1500B | 5W BK | 1 | 8091 | 15 | |
1500A | 5W BK | 1 | 809 | 16 | |
17 | |||||
18 | |||||
19 | |||||
20 | |||||
21 | |||||
1500B | 5W BK | 2 | K052 | 22 | |
23 |
IC01 23w GY | Main | ||||
Interconnector Pin Num | Wire Num | Pin Num | Connector | Part | Descreption |
1 | |||||
2 | |||||
3 | PC3 | 5A | 14W GY | IC 20E | |
4 | |||||
5 | 250 | 1B | 14W GY | IC 20E | |
6 | V090 | 1A | 14W GY | IC 20E | |
7 | 2331 | 2A | 14W GY | IC 20E | |
8 | |||||
9 | PR1 | 6A | 14W GY | IC 20E | |
10 | |||||
11 | 1510 | 2 | 23W BR | IC 02B | |
1510 | 4 | 23W BK | IC 02A |
405 GLX VALEO 405 XU7 Bosch M.7.4.4 |
|
1510 | 14 | 23W BR | IC 02B | 405 CNG SAX500 | |
12 | 2341 | 7A | 14W GY | IC 20E | |
13 | PB5 | 4B | 14W GY | IC20E | |
14 | |||||
15 | 8091 | 3 | 23W BR | IC 02B | |
8091 | 9 | 23W BK | IC 02A |
405 GLX Valeo 405 XU7 Bosch M.7.4.4 |
|
8091 | 13 | 23W BK | IC02B | 405 CNG SAX500 | |
16 | 809 | 4 | 23W BR | IC 02B | |
809 | 10 | 23W BK | IC 02A |
405 GLX Valeo 405 XU7 Bosch M.7.4.4 |
|
809 | 12 | 23W BK | IC 02B | 405 CNG SAX500 | |
17 | |||||
18 | |||||
19 | |||||
20 | |||||
21 | |||||
22 | C031 | 4B | 14W BR | IC 20G | |
23 |
قطعات و اجزای الکتریکی خودرو:
سوئیچ:
سوئیچ خودرو دارای سه مرحله و سه کانکتور به رنگ های مشکی، قهوه ای و خاکستری می باشد. مراحل آن به ترتیب مرحاه صفر (قرار دادن سوئیچ داخل مغزی سوئیچ) که فقط برق مثبت باتری سر کانکتورها می باشد. مرحله یک (قرار دادن سوئیچ در حالت ACC) که سیم AA برق دار می شود. مرحله دوم (قرار دادن سوئیچ در حالت IGN) که در این حالت سیم های AA, CC, KK برق دار می باشند و در مرحله سوم (قرار دادنسوئیچ در حالت ST) سیم های CC, 100 برق دارند.
جعبه فیوز اصلی خودرو:
این جعبه فیوز در خودروهای پژو داخل اتاق زیر داشبورد و در خودروهای سمند داخل محفظه موتور، کنار قاب برف پاک کن سمت راننده قرار دارد. داخل جعبه فیوز حدود 30 فیوز با آمپرهای متفاوت قرار دارد که داخل نقشه فیوزها را با F و شماره فیوز نشان می دهند. داخل جعبه فیوز یک فیوز با بقیه فیوزها تفاوت دارد که آن فیوز شماره F8 می باشد که آن شنت است. داخل جعبه فیوز چند عدد فیوز یدکی نیز جاسازی شده است.
شماره فیوز | آمپراژ | جعبه فیوز محفظه داشبورد |
F1 F1A | 10 | رادیو پخش (بعد از سوئیچ) - رادیو پخش (اتصال مستقیم از باتری) |
F2 | 5 | رله قطع کننده کمپرسور کولر - سوئیچ فشار گاز کولر - کنترل یونیت سیستم خنک کننده |
F3 | 15 | اتصال به رله های سیستم خنک کننده (دور تند) |
F4 | 10 | چراغ پارک سمت راست عقب - آلارم لامپ های سقفی آمپر (در حالت سوئیچ بسته) |
F5 | 15 | یونیت کنترل دریچه هوا (فن بخاری و کولر) - رله کنترل دور فن بخاری و کولر |
F6 | 10 | خالی |
F7 | 20 | بوق (بدون رله) |
F8 | اتصال کوتاه | شنت (اتصال کوتاه) - (مدار فرعی فیوزهای F15, F25) |
F9 | 5 | چراغ پارک سمت چپ عقب - چراغ های پارک جلو هر دو طرف - چراغ های نمره عقب (پلاک) |
F10 | 30 | شیشه بالابرهای عقب (هر دو طرف) |
F11 | 30 | خالی |
F12 | 10 | اتصال به آمپر بنزین - لامپ عیب یاب سیستم انژکتور - آمپر دور موتور - لامپ روغن - لامپ های اخطار (حرارت آب موتور - STOP - لامپ آمپر آب - دستی و مخزن روغن ترمز - چراغ های دنده عقب) |
F13 | 30 | خالی |
F14 | 30 | خالی |
F15 | 30 | لامپ سقفی عقب - لامپ سقفی جلو - قفل مرکزی - لامپ صندوق عقب |
F16, F16A | 20 | اتصال به المنت فندک (بعد از سوئیچ) F16A (اتصال مستقیم به باتری) |
F17 | 10 | حافظه رادیو |
F18 | 10 | چراغ های مه شکن عقب (هر دو طرف) |
F19 | 10 | روشنایی صفحه رادیو پخش - تنظیم نور چراغ ها (آمپر) - روشنایی کلیدها - روشنایی پانل کولر و بخاری |
F20 | 30 | خالی |
F21 | 30 | رله پنکه بخاری و کولر (تهویه) |
F22 | 20 | خالی |
F23 | 15 | گرمکن شیشه عقب و آینه های بغل |
F24 | 30 | برف پاک کن و پمپ شیشه شوی |
F25 | 5 | حافظه ساعت دیجیتالی و دماسنج - حافظه رادیو پخش - اتصال به کنترل یونیت سیستم خنک کننده |
F26 | 30 | اتصال به کلید فلاشر (حالت فلاشر) |
F27 | 30 | المنت گرمکن شیشه عقب - المنت آینه های بغل (هر دو طرف) |
F28 | 15 | پانل ساعت دیجیتالی و دماسنج - چراغ های خطر عقب هر دو طرف - رله شیشه بالابرهای جلو لامپ شارژ آلترناتور باتری - لامپ اخطار لنت های جلو |
F29 | 30 | یونیت شیشه بالابر چپ جلو - شیشه بالابرهای جلو دو طرف |
F30 | 15 | اتصال به کلید فلاشر (حالت راهنما) - یونیت شیشه بالابر جلو چپ اتوماتیک - رله شیشه بالابرهای عقب لامپ نقشه خوانی - کنترل آینه های بغل هر دو طرف - چراغ داشبورد |
F31 | 30 | فیوزهای یدکی |
مشخصات جعبه فیوز محفظه موتور سمند و سورن (غیر مالتی پلکس)
فیوز | آمپر فیوز | عملکرد فیوز | فیوز | آمپر فیوز | عملکرد فیوز |
F1 | 10A | رادیو و موبایل هندزفری* | F16 | 20A | فندک* |
F2 | 5A | واحد کنترل | F17 | 10A | آژیر خطر، دزدگیر* و حافظه رادیو پخش |
F3 | 5A | ترمز ضد قفل* | F18 | 10A | چراغ مه شکن عقب |
F4 | 5A | بیپ روشن ماندن چراغ ها و چراغ های سمت راست | F19 | 5A | چراغ های بخاری، صفحه نمایش، رادیو و سوئیچ استارت |
F5 | 5A | کولر | F20 | 30A | پشتی صندلی برقی جلو* |
F6 | 10A | کیسه هوا یا کروز کنترل* | F21 | 30A | رله دمنده هوا |
F7 | 20A | بوق | F22 | 10A | - |
F8 | SHUNT | برای قطع همه فیوزها | F23 | 5A | کلید شیشه گرم کن عقب |
F9 | 5A | چراغ های سمت چپ، چراغ پلاک | F24 | 20A | موتور برف پاک کن، تایمر برف پاک کن و پمپ شیشه شوی |
F10 | 30A | شیشه بالابر برقی عقب | F25 | 5A | حافظه رادیو، حافظه ساعت، دماسنج مایع خنک کننده (آمپر آب) |
F11 | 30A | چراغ های جلو | F26 | 15A | فلاشرها |
F12 | 5A | چراغ های دنده عقب، حس گرهای دنده عقب* | F27 | 30A | گرم کن شیشه عقب و گرم کن آینه |
F13 | 20A | چراغ های مه شکن جلو* | F28 | 10A | صفحه نمایش جلو داشبورد، ساعت دیجیتال* و چراغ خطر قرمز |
F14 | 30A | - | F29 | 30A | شیشه بالابر برقی جلو |
F15 | 15A | چراغ های در، چراغ های سقف و آنتن برقی* | F30 | 10A | چراغ های نقشه خوانی*، جعبه داشبورد*، آینه آرایش* و آینه برقی* |
جعبه فیوز کالسکه ای:
این جعبه فیوز داخل اتاق موتور نزدیک باتری می باشد. جعبه فیوز کالسکه ای هم به عنوان جعبه فیوز و هم یک رابط می باشد که برق مثبت باتری از آن عبور کرده و به دیگر بخش ها می رود.
جعبه فیوز کالسکه ای در مدل های قدیمی و فاقد سیستم A.B.S دارای 6 عدد فیوز بوده است که در حال حاضر 8 فیوز دارد. این دو فیوز مخصوص سیستم A.B.S می باشد.
جعبه فیوز کالسکه ای – محفظه موتور
فیوز | آمپر فیوز | عملکرد فیوز |
F31 | 30A | فن 1 |
F32 | 30A | فن 2 |
Reserve | فیوز یدکی | |
Reserve | فیوز یدکی | |
F33 | Shunt | برق سوئیچ استارت (شنت) |
F34 | Shunt | نور بالا، نور پایین (شنت) |
F35 | 30 A | ABS |
F36 | 30A | ABS |
فیوزهای نصب شده در جعبه ECU موتور:
تعدادی از فیوزها در خودرو استفاده شده است ولی در جعبه فیوز اصلی و کالسکه ای نصب نشده اند. این فیوزها به منظور حفاظت از مدارهای الکتریکی مدیریت موتور در کنار کنترل یونیت موتور مشاهده می شوند که عبارتند از:
- فیوز گرمکن دریچه گاز (15 آمپر): این فیوز در خودروهایی که دریچه گاز آن ها برقی است و یا دارای استپر موتور از نوع غیر فازی است وجود ندارد.
تبصره: در خودروهای جدید این فیوز حذف شده است زیرا قطعه گرم کن دریچه گاز مشاهده نمی شود. - فیوز پمپ بنزین (10 آمپر)
- فیوز گرمکن اکسیژن سنسور (10 آمپر)
- در خودروهای گازسوز فیوز 10 آمپر دیگری به مدار اضافه می شود.
سینی رله ها:
شماره | شماره رله | کاربرد رله | رنگ |
1 | 1086 | استارت | مشکی |
2 | 2350 | فلاشر | مشکی |
3 | 4720 | آلارم روشن ماندن چراغ ها | سفید |
4 | 8116 | گرمکن شیشه عقب | نارنجی |
5 | 6020 | شیشه بالابرهای جلو | مشکی |
6 | 5010 | کنترل یونیت برف پاک کن | آبی |
7 | 2665 | مه شکن جلو | مشکی |
8 | 8045 | فن تهویه | زرد |
9 | 6126 | شیشه بالابرهای عقب | مشکی |
10 | 8005 | بوبین کلاچ کمپرسور کولر | مشکی |
11 | 8005B | رله قطع کن اتوماتیک کولر | مشکی |
جانمایی رله های فن رادیاتور:
- رله دور کند
- رله دور تند
- رله تبدیل یا واسط
رله دور کند، دور تند و رله تبدیل یا واسط در دیاگرام های الکتریکی خودرو پژو با نام های 1504، 1503 و 1502 نامگذاری شده است. این رله ها در دیاگرام های الکتریکی خودرو سمند نیز با نام های 1500A، 1500B و 1500C مشخص شده اند.