طراحی سیستم های اعلام حریق ۴

تجهیزات اعلام حریق

تجهیزات:

مقررات مربوط به ساخت و تولید و کاربرد تجهیزاتی که می توانند در وسایل اعلام حریق به کار برده شوند بصورت خلاصه در زیر بیان شده است:

دستورالعمل های EMC ملزم می کند که تمام تجهیزات الکترونیکی و الکتریکی بتوانند بدون تداخل با یکدیگر کار کنند. (اساسا دو لیول وجود دارد: صنعتی و تجاری، که به نوع محیط مربوط می شود)

• دستورالعمل های ولتاژ پایین LVD می گوید که تمام تجهیزاتی که به تغذیه ولتاژ پایین (تا 1000 ولت) وصل می شوند باید ایمن باشند..
• دستورالعمل های تولیدات ساخت CPD مربوط می شود به مواد ساختمانی و تجهیزات نصب به سازه ساختمان.
• علامت CE نشان می دهد که تجهیزات مطابق دستورالعمل های EMC, LV هستند.
• محدودیت های مواد خطرناک ROHS در حال حاضر به سیستم های کشف و اعلام حریق مربوط نمی شود.
• دستورالعمل های سازگاری اجزاء: بدلیل اینکه بیشتر سیستم های متداول با روش های مشابه کار می کنند امکان دارد که دیتکتورها، پانل ها و صداسازهایی از سازنده های متفاوت باهم مخلوط و جفت شوند. برای اطمینان از اینکه تمام اجزاء کاملا باهم سازگار هستند شدیدا توصیه می شود که تمام اجزاء سیستم از یک سازنده تهیه شوند. کمترین عدم سازگاری بین اجزاء امکان دارد فورا ایجاد اشکال نکنند ولیکن می توانند باعث بد کار کردن سیستم در شرایط خاص شوند. در مبحث 11.1 of bs5839 part 1:2002. شدیدا متذکر می شود که تمام اجزاء یک سیستم اعلام حریق کاملا باید باهم سازگار باشند.
• در section 12.2.2 of BS5839 part 1:2002 اجبار می کند که برداشتن یک یا همه دیتکتورها از یک مدار نباید روی عملکرد هیچ یک از کلیدهای اعلام دستی اثر بگذارد. در بعضی از سیستم های تجاری این توانمندی با تمهیداتی در دیتکتورها، پیش بینی شده است و در بعضی دیگر با خریداری و اضافه کردن ملحقاتی یا اعمال محدودیت هایی روی نوع سیمکشی دیتکتورها و کلیدهای اعلام دستی،‌ امکان پذیر می باشد.

1- کلیدهای اعلام دستی

استفاده از کلید اعلام دستی قدیمی ترین روش کشف و اعلام حریق است. چون صدای شخصی که متوجه حریق می شود امکان دارد به اندازه کافی بلند نباشد که از محیط خطر خارج شود، از سیستم اعلام دستی استفاده می شود. فلسفه عمومی طراحی این است که در مسیر فرار ایستگاه هایی برای اعلام دیگران کار گذاشته شود و به این دلیل است که کلیدهای اعلام را در نزدیکی درب های خروجی کریدورها یا اطاق های بزرگ کار می گذارند. مزیت آلارم دستی این است که به محض اینکه حریق کشف شد با مطمئن ترین راه ساکنین از وضعیت اضطراری باخبر می شوند. عیب سیستم های دستی این است که وقتی ساکنین حضور ندارند کارایی ندارند و اینکه می توانند مورد استفاده آلارم های ناخواسته قرار گیرند.

کلیدهای دارای حفاظ شکستنی توسط شکستن قسمت شکستنی بسادگی به سادگی به اشخاص امکان فعال کردن آلارم را در هنگام وقوع حریق می دهند.

شکل 1 کلید اعلام دستی قابل آدرس دهی (سمت راست) و نوع معمولی

انتخاب کلیدهای اعلام دستی:

انتخاب کلیدهای اعلام دستی تا حدودی ساده است. نوع توکار و یا روکار را با توجه به محیط و اینکه سیستم حریق در یک ساختمان موجود،‌ انجام شده است یا خیر، انتخاب می کنیم (نوع روکار برای اجرا ساده تر است).

در جاهایی که احتمال ورود رطوبت وجود دارد مانند محل های بیرون از ساختمان بایدا کلیدهای با درجه حفاظت IP65 استفاده کرد. کلیدهای اعلام دستی استاندارد دارای یک شیشه ظریف شکستنی می باشند که با نیروی کمی شکسته شده و باعث تحریک کلید شده و سیستم وارد حالت آلارم می شود. برای اینکه شیشه توسط اپراتور شکسته نشود با یک غشاء پلاستیک ضخیم پوشیده می شود همچنین میتوان از پلاستیک تجدید پذیر یا دریچه محافظ در مکان هایی که احتمال ایجاد آلارم های ناخواسته وجود دارد یا در محل تهیه غذا استفاده کرد.جایی که بر روی کلید از پوشش مفصلی استفاده می شود باید بصورت یک تغییر طراحی در نظر گرفته شود. کلیدهای اعلام دستی مجهز به یک LED نشانگر در صفحه جلو می باشد تا محل یک کلید دستی در حال کار راحت تر مشخص شود. نکات زیر جهت انتخاب صحیح جایگاه نصب آن ها می باشد.

مقررات نصب کلیدهای اعلام دستی:

1. کلیدهای اعلام با حفاظ شکستنی باید در مسیرهای خروجی و خصوصا در طبقه پایین راه پله و خروجی به فضای باز نصب گردند. (در استاندارد انگلیس در پاگرد پله ها نیز باید نصب شود.)
2. کلیدهای اعلام با حفاظ شکستنی باید در فضای ساختمان بگونه ای نصب شده باشند که شخص با طی کمتر از ۴۵ متر از هر نقطه (شکل 4-2) به آن ها دسترسی پیدا کند (30 متر اگر جایش ناشناخته است). اگر بیشتر استفاده کنندگان از ساختمان دارای محدودیت حرکت باشند و استنباط شود که یکی از آن ها اولین کسی باشد که در مواقع خطر کلید را بکار می برد یا در مواردی که طبعیت تجهیزات یا فعالیت های در ساختمان بگونه ایست که آتش بسرعت گسترش پیدا می کند مقادیر بالا به 25 متر و 16 متر تقلیل پیدا می کنند.

شکل 2

1. عموما کلیدهای اعلام باید در ارتفاع 140 سانتی متر از سطح اجرا شوند و در جایی باشند که بخوبی روشن باشد و در معرض دید بدون هیچ مانعی قرار گرفته باشند و نزدیک به محل های خطرناک مانند انبار سوخت و غیره قرار گیرند.
2. طریقه کارکرد کلیه کلیدهای اعلام در یک اجرا باید یکسان باشد علی رقم اینکه دلیل موجهی برای تفاوت وجود داشته باشد.
3. تجهیزات اعلام دستی یا اتوماتیک (دیتکتورها) ممکن است همه تنها در یک ناحیه نصب شوند اگرچه به دلیل سرعت تشخیص توصیه می شود کلیدهای اعلام دستی در ناحیه های جداگانه نصب گردند.

شکل 3 نمونه محل قار گرفتن کلیدهای اعلام دستی در ساختمان

شکل 4 محل قرار گرفتن کلید اعلام دستی در راهروها

صداسازهای آلارم:

2- کنترل پانل بمحض دریافت یک پیام اضطراری از دیتکتورها و یا کلیدهای اعلام اولین کاری که باید انجام دهد این است که اشخاص را از وضعیت اضطراری آگاه سازد. تجهیزات آلارم بر دو نوع هستند، شنیدنی و دیدنی،‌ وسایل آگاه سازی ساکنین شامل انواع آلارم های دیدنی و شنیدنی ابتدایی ترین وسایل هشدار دهنده هستند. معمول ترین نوع آلارم،‌ شنیدنی است. در مواردی که شنیدن صدا مشکل است یا اینکه نویز محیط بیشتر از 90dBA می باشد و صدای اعلام شنیده نمی شود و یا در محیط حفاظت شده از اسباب ضد صدا استفاده می شود و یا شرایط به گونه ای است که باید از صداسازهایی استفاده کرد که بلندی صدای آن ها می تواند به سیستم شنوایی ساکنین صدمه وارد کند از نوع دیدنی کمک گرفته می شود.

زنگ عمومی ترین و آشناترین صدای آلارم است و برای بیشتر ساختمان ها مناسب است. انواع بوق و آژیر انتخاب دیگری هستند که برای مکان هایی که به صدای بلند نیاز دارند مناسب هستند. زنگ ریتمیک را می توان در جاهایی که به آلارم ملایم نیاز است مانند تئاتر و مکان های درمانی بکار برد. از بلندگوها می توان برای جاهایی که می خواهیم پیام ضبط شده ای پخش کنیم استفاده کرد. آن ها خصوصا برای ساختمان های بزرگی که می خواهیم تخلیه ساختمان فاز به فاز صورتگیرد مناسب هستند. بلند گوها همچنین در پخش اطلاعیه آدرس های اضطراری برنامه پذیر می باشند.

استانداردهایی مانند (ADA) استفاده ا ابزار بصری را در بیشتر موزه ها،‌ کتابخانه ها و ساختمان های باستانی مقرر می کند. یک کار کلیدی دیگر خروجی پانل کنترل که به نوعی یک اعلام محسوب می شود، ارسال پیغام اتوماتیک تلفنی یا رادیویی به مرکز دائمی نظارت مربوطه می باشد که آن ها بمحض دریافت پیغام، به مرکز آتشنشانی محل حریق را گزارش می کنند. مرکز بررسی می تواند خود ایستگاه آتشنشانی یا پلیس یا مرکز 110 یا بعضی از مراکز نظارت خصوصی طرف قرارداد باشد.

شکل 5 آژیر، چراغ خطر و زنگ خطر اعلام حریق

یک خروجی دیگر می تواند دستور خاموش کردن تجهیزات برقی مانند کامپیوتر، فن برقی (به منظور پیشگیری از انتقال دود)، یا قطع عملیات انتقال مواد شیمیایی به منطقه آلارم باشد. همچنین ممکن است فن هایی را برای خروج دود روشن کنند یا اینکه سیستم های گازی خاموش کننده آتش یا آب پاش ها را بکار اندازند.

صداسازهای هشدار سیستم اعلام حریق که معمولا زنگ یا صداساز الکترونیکی هستند باید در سرتاسر ساختمان شنیده شوند تا ساکنین متوجه خطر شده  و در صورت لزوم ساختمان از سکنه تخلیه گردد.

لیول خروجی صداسازها معمولا در یک متری به db(a) بیان می شود و منحنی نشان داده شده (شکل 4-6) برای محاسبه لیول صدا در مکان دیگر در هوای آزاد بکار می رود. علاوه بر این موانع مانند درب ها، جذب صدا بوسیله اثاثیه، طبیعت جهت دار بودن صداسازها و مکان و جای نصب و غیره باید یک مقدار شدت صدای اضافه در نظر گرفت.

شکل 6 نمودار و جدول تضعیف صدا نسبت به فاصله

افت صدا برای یک درب 20dB و برای درب های حریق 30dB می باشد. نتایج منحنی بالا در جدول 4-1 آورده شده است.

جدول 1 مقدار تضعیف صدا با فاصله

مقررات نصب و انتخاب آلارم ها:

1. صدای تولید شده در کلیه محل های اشغال شده ساختمان حداقل باید بیش از 65dBA و یا 5dBA بیشتر از نویز احتمالی زمینه (هرکدام بیشتر) باشد و به مدت بیشتر از 30 ثانیه ادامه یابد. برای اطاق های کمتر از 60 متر مربع، راه پله و یا یک محل محدود ساختمان می تواند به 60dBA کاهش یابد.
2. اگر استفاده از آلارم در مکان های مثل هتل یا مسافرخانه و مانند آن برای بیدار کردن افراد می باشد باید لیول صدا حداقل 75dB در سر تخت خواب باشد. برای اعمال شدت صدای 75dB در خواب گاه باید یک صداساز در اتاق خواب نصب گردد.

3. تمام دستگاه های اخطار شنوایی که در سیستم های مشابه بکار می روند باید صدای شبیه داشته باشند و از دیگر آلارم های شنوایی مربوط به اهداف دیگر قابل تفکیک باشند.
4. برای کاهش لیول نویز بهتر است به جای بکارگیری تعداد کمی صداساز با صدای خیلی بلند از تعداد زیادی با صدای کم استفاده شود. (وقتی دو صداساز مشابه در یک مکان قرار گیرند لیول صدا به اندازه 3dBA افزایش می یابد).
5. حداکثر تنها یک دیوار یا درب بین صداسازها و هر اتاق قرار گیرد و حداقل یک صداساز در هر ناحیه آتش ضروری می باشد.
6. شدت صدای تولید شده نباید چنان زیاد باشد که باعث صدمه ماندگار بر شنوایی شود.
7. تعداد صداسازها باید در یک ساختمان به اندازه ای باشد که حداقل شدت صدای لازم را تولید کند. ولیکن در هر حالت کمتر از 2 عدد نباشند.
8. صداسازها حداقل باید در دو مدار جداگانه تعبیه شوند تا در صورت از کار افتادن یک مدار کلیه سیستم مختل نشود.
9. مقدار فرکانس صداسازها بین 500-1000HZ باشد.
10. افت صدا برای درب 20dB و برای درب های حریق 30dB می باشد.
11. برای سیستم های P یک صداساز خارجی لازم است که به رنگ قرمز بوده و با آلارم حریق مشخص شود.
12. وقتی از زنگ های با تغذیه برق شهر برای تکمیل صداسازهای آلارم حریق که با 24v کار می کنند استفاده می شود برچسب 240VAC بر روی آن نوشته شود.

شکل 7 نمونه محل قرار گرفتن صداسازهای آلارم (با شدت 105db)

تاثیر استفاده از اندیکاتور

اندیکاتورها نشانگرهایی هستند که برای بهتر شناسایی شدن محل حریق در محل نزدیک و مربوط به دیتکتور تحریک شده در مواقعی که سیستم اعلام تحریک شده و آلارم ها به کار می افتند، روشن می شوند. توجه شود که این ها با چراغ های هشدار فرق می کنند که همراه با آلارم ها روشن می شوند. اندیکاتورها را باید برای فضاهایی بکار برد که محل نصب دیتکتورها بگونه ایست که دیتکتورها به راحتی قابل دیدن نیستند مثل خلل و فرج سقف ها. اندیکاتورها در مواردی که دیتکتور در داخل اطاق نصب شده اند مانند هتل ها، مسافت جستجو را به شدت کم می کنند. بنابراین اینها منطقه بندی را ساده می کنند و زمان جستجو برای پیدا کردن محل تحریک آلارم را کم می کنند.

شکل 8 نمایش جستجوی محل حریق با اندیکاتور و بدون اندیکاتور

3- روش های نمونه برداری عوامل محیطی برای کشف حریق

براساس چگونگی دریافت و تحلیل کمیت فیزیکی درون محیط حفاظت شده اغلب به سه طریق این کار انجام می شود و هر روش دیتکتورهای خاص خود را دارند.

1. نمونه برداری خطی: در این روش عنصر تشخیص (detection) کمیت فیزیکی را در امتداد یک مسیر پیوسته می گیرد که تماما جزء حساسه محسوب می شود.
   طبیعتا این نوع نمونه گیری نتیجه واقعی تری از ویژگی و شرایط تمام فضای پیرامون آن نقاط را می دهد.
2. نمونه برداری نقطه ای: در این روش عنصر تشخیص کمیت فیزیکی مورد نظر را در یک نقطه درون حساسه می گیرد و نسبت به شرایط کسب شده در همان نقطه جواب می دهند.
3. روش نمونه گیری هوا (air sampling): این ها شامل لوله هایی هستند که از حساسه به فضاهایی که مورد حفاظت می باشند وصل می شوند. یک پمپ، هوای این فضاها را از طریق لوله ها و دروازه های نمونه گیری به حساسه می رساند و در آنجا هوا به منظور تشخیص (detection) کمیت فیزیکی و اثرات حریق آنالیز می شود. در این روش با وجود اینکه نمونه برداری به صورت نقطه ای انجام می شود ولیکن چون آنالیز بر روی هوای جمع آوری شده از چند نقطه می باشد که می توان گفت برداشت واقعی تر از محیط می شود و با نمونه برداری نقطه ای متفاوت است.
   در هر روش نمونه گیری، برای تشخیص کمیت های مختلف فیزیکی مربوط به حریق انواع گوناگون حساسه وجود دارد که برای مکان ها و کاربردهای متفاوت از هرکدام که مناسب تر باشد استفاده می شود.

حساسه ها

انسان بهترین دیتکتوراست اما در صورتی که حضور داشته باشد. او می تواند تمام اثرات حریق مثل گرما، شعله، دود و چیزهای دیگر را متوجه شود. به این علت خیلی از سیستم های اعلام حریق شامل کلیدهای اعلام دستی می باشند که اگر شخصی متوجه حریق شد بتواند از آن ها استفاده کند. ولیکن اشخاص نیز می توانند عنصر مطمئن برای اعلام حریق نباشند چرا که شاید حضور نداشته باشند یا اینکه سلامت کافی برای تشخیص و یا علائم حریق را نداشته باشند یا اینکه آلارم را بصورت درست و مؤثر بکار نیندازند. به این علت است که سیستم های اتوماتیک متنوعی  برای کشف و اعلام حریق درست شده است. دیتکتورهای اتومتیک می توانند مثل یک یا چند حس انسان بویایی، لامسه و بینایی کار کنند.
انتخاب خاص و نصب درست دیتکتورها می تواند راه قابل اعتمادی برای کشف حریق باشد.
بطور کلی وقتی که در حال انتخاب نوع حساسه ها برای استفاده در یک محیط خاص هستیم توجه شود که حساسه باید بین حریق و عوامل معمولی محیط مثل سیگار کشیدن درون اتاق خواب هتل، دود لیفت تراک درون انبار، بخار حمام و آشپزخانه و غیره تفاوت قائل شود.
جزئیات مشخصات فنی، کاربرد، عملکرد و تکنولوژی ساخت انواع دیتکتورها در بخش 7 تشریح می گردد و در این قسمت به منظور باز کردن بحث انتخاب و طراحی مکان تجهیزات، آشنایی مختصر و کاربردی تری با انواع حساسه ها خواهیم داشت: حساسه ها براساس نوع کمیت فیزیکی آنالیز شده به سه گروه، گرما، دود و شعله تقسیم می شوند.

1. حساسه گرما
   دیتکتورهای حرارتی از قدیمی ترین دیتکتورها هستند که از اواسط سال های 1800 تاکنون در انواع مختلف هنوز تولید می شوند. عمومی ترین آن ها حساسه گرما با دمای ثابت می باشد که وقتی دمای محل به مقدار معینی رسید عمل می کند. این ها با رسیدن درجه حرارت پیرامون سنسور به یک درجه حرارت معین فعال می شوند و برای جاهایی که به طور طبیعی درجه حرارت محیط تغییر می کند و این تغییرات می تواند گمراه کننده باشد سنسور دمای ثابت بکار می برند. برای کاربردهای معمولی سنسور دمای ثابت، خود در سه نوع A سنسور دمای ثابت پایین که در دمای حدود 75 درجه سانتی گراد تحریک می شود و B سنسور دمای متوسط که در دمای حدود 77 درحه سانتی گراد تحریک می شود و C سنسور دمای بالا که در دمای حدود 92 درجه سانتی گراد تحریک می شود. سنسور دمای ثابت حرارت بالا در جائی که حرارت محیط می تواند بطور عادی زیاد باشد مانند آشپزخانه و موتورخانه استفاده می شوند.
   اصولا سنسورهای حرارتی را نباید بالای منابع گرما مثل اجاق های آشپزی بکار برد.
   نوع دیگر دیتکتورهای حرارت به شدت تغییرات حساس است که تغییرات سریع غیر معمول حرارت در یک زمان کوتاه را شناسایی می کند. یکی از تاثیراتی که آتش شعله ور بر روی محیط اطراف خود دارد افزایش سریع حرارت در فضای بالای حریق می باشد. حساسه هایی که با حرارت معین کار می کنند تا زمانی که درجه حرارت نزدیک سقف به درجه حرارت نقطه کار نرسیده است جواب نمی دهند در حالی که حساسه هایی که با شدت تغییرات کار می کنند وقتی که شدت افزایش حرارت از حد معینی بیشتر شد (معمولا حدود 12-15 درجه فارنهایت در دقیقه) بکار می افتند. این ها بگونه ای طراحی شده اند که تغییرات طبیعی حرارت محیط روی آن تاثیر نمی گذارد و معمولا شامل یک سنسور دمای ثابت نیز می باشند پس برای جایی که بطور طبیعی دمای محیط تقریبا ثابت است و یا کمتر از شدت تغییرات ناخواسته است (چون تغییرات دما با شدت افزایش معین نشان دهنده تغییرت ناخواسته در شرایط فیزیکی محیط مثل آتش سوزی می باشد) می توانند بکار روند مانند پارکینگ اتومبیل و محل بارگیری و محیط های پر از دود.
   هر دو نوع حساسه گرمایی ثابت و یا شدت تغییرات نقطه ای می باشند. یعنی اینکه /ان ها در نقطه های معین متناوبا در سقف یا بالای دیوار قرار می گیرند. نوع دیگری  از حساسه دما، حساسه خطی  با دمای ثابت است که شامل یک زوج سیم و عایق بین آن ها می شود که در درجه حرارت معین عایق از بین می رود. مزیت این ها افزایش تراکم دریافت حرارت با هزینه کمتر نسبت به نوع نقطه ای می باشد. البته مکانیزم های  دیگر نیز برای ساخت سنسور حرارت خطی وجود دارد.
   نوعی از حساسه دمای ثابت وجود دارد که در برابر تغییرات دما جبران سازی شدهاست و در حالی که در یک دمای ثابت محیط اطراف خود واکنش نشان می دهد و ایجاد آلارم می کند اما نسبت به تغییرات دما عکس العملی ندارد.

شکل 4-9 تصویر عمومی اغلب حساسه های کشف دود

1. حساسه های حرارت خیلی قابل اطمینان هستند و همچنین نگهداری ساده و کم هزینه دارند. ولیکن تا درجه حرارت محیط به اندازه قابل ملاحظه نرسد آن ها جواب نمی دهند و این موقعی است که آتش زیاد شده و در این زمان ایجاد خسارت بصورت نمائی زیاد می شود پس از این ها نمی توان در مواقع حفاظت جانی استاده کرد یا در مکان هایی که آتش باید قبل از پدید آمدن شعله کشف شود مانند ماکان هایی که در آن ها موادی نگهداری می شوند که نسبت به گرما زیاد حساس هستند.

• حداکثر سطح حفاظت شده بوسیله هر نوع سنسور حرارتی 50 مترمربع است.
• حساسه حرارتی بطور کلی کمتر از انواع دیگر حساس است و بنابراین پایداری خوبی در پاسخ دهی دارد و کمتر دچار اشتباه می شود ولیکن نباید در مواردی که امکان یک حریق کوچک باعث خسارت زیاد جانی یا مالی شود بکار گرفته شوند. دیتکتور دود معمولا به یک دهم بزرگی حریقی که دیتکتور گرما برای تشخیص لازم دارد جواب می دهد.

در بخش 7-2 و جدول 7-1 چگونگی کارکرد سنسورهای حرارتی و درجه حرارت های مربوطه بطور مبسوط شرح داده شده است.

2. حساسه دود
   دیتکتورهای دود تکنولوژی جدیدتر نسبت به حرارت دارند و در سال های 1970 تا 1980 استفاده مفید و گسترده ای در حفاظت از مکان های مسکونی و حفاظت جانی داشته اند. همانطوری که نامیده می شوند آن ها ابزاری هستند که آتش را وقتی که به وضعیت دود کردن یا مرحله ایجاد شعله های ابتدایی می رسد همانند حس بویایی انسان،‌ تشخیص می دهند. اغلب دیتکتورهای دود از نوع نقطه ای هستند که در سقف یا در بالابر روی دیوار مثل سنسورهای حرارتی کار گذاشته می شوند. آن ها براساس یونیزاسیون و یا فتوالکتریک کار می کنند که هرکدام مزیتی بر دیگری در کاربردهای متفاوت دارد.
   برای فضاهای بزرگ مثل نمایشگاه ها و سالن ها اغلب از دیتکتور دود نوع پرتویی (شعاعی) استفاده می شود. که از دو جزء تشکیل شده است: فرستنده و گیرنده دود که معمولا تا فاصله صد متری از هم می توانند دا باشند. وقتی که دود در مسیر شعاع نوری گسترش پیدا کرد جلو عبور شعاع نور را گرفته و دیگر شدت نور دریافت شده مانند شدت نور کامل قبلی نیست. این بعنوان یک وضعیت دود تلقی شده و سیگنال فعال کننده آلارم به پانل کنترل ارسال می شود.
   نوع سوم دیتکتورهای دود منحصرا در کاربردهای حساس استفاده می شوند سیستم های مکش هوا هستند. این ها از دو جزء اصلی پانل کنترل و شبکه نمونه برداری درست شده اند. پانل کنترل که خود جایگاه محفظه کشف حساسه است،‌ شامل یک فن و مدار برقی مربوطه نیز می باشد. در شبکه لوله های نمونه برداری، مجراهای ورودی در طول لوله ها قرار دارند و از طریق آن ها هوا به درون لوله ها وارد می شوند و به حساسه منتقل می گردد و در طراحی هرکدام مثل یک سنسور نقطه ای در نظر گرفته می شوند ولیکن سنسور تشخیص دهنده دود در واقع درون پانل کنترل قرار دارد. دیتکتور از طریق لوله های شبکه دائما هوای نمونه برداری شده را به درون محفظه می کشد. هوای نمونه برای وجود دود آنالیز شده و سپس بیرون فرستاده می شود. اگر درون هوای نمونه گیری شده دود وجود داشت سیگنال فعال کننده‌ آلارم به پانل اصلی کنترل فرستاده می شود. دیتکتورهای مکشی از حساسیت بالایی برخوردار هستند و پرسرعت ترین نوع کشف اتوماتیک می باشند. خیلی از تشکیلات با تکنولوژی بلا و همچنین در جاهای نگهداری چیزهای با ارزش، برای کشف حریق از این سیستم استفاده می کنند. همچنین در جاهاییکه زیبایی مکان خیلی اهمیت دارد می توان از دیتکتورهای مکشی استفاده کرد چون پنهان کردن روزنه این ها نسبت به انواع دیگر راحت تر است.
   امتیاز کلیدی دیتکتورهای دود این است که می توانند دود را در مراحل اولیه حریق تشخیص دهند و این فرصت را به پرسنل آتشنشان می دهد که حریق را قبل از این که گسترش یابد کنترل و خاموش کنند. لذا آن ها انتخاب شایسته ای در حفاظت جانی و جاهایی که سرمایه با ارزشی وجود دارد می باشند.
   عیب دیتکتور دود نسبت به دیتکتورهای حرارتی این است که هزینه آن ها بیشتر است و بیشتر احتمال آلارم ناخواسته دارند.

• اگر دیتکتورهای دود خوب انتخاب و طراحی شوند بسیار مطمئن و با احتمال کمی همراه با آلارم های اشتباهی هستند.
• دو روش متداول برای تشخیص دود در دیتکتور نقطه ای وجود دارد: یکی محفظه تجزیه ملکولی یا یونیزاسیون و دیگر محفظه تفرق نور و دیتکتورهای دود نیز با همین اسامی به دو صورت یتکتور دود یونیزاسیون و دیتکتور دود نوری موجود می باشند. دیتکتور دود یونیزا سیون اولین نوع دیتکتور دود بوده است که به صورت تجاری گسترش یافته و همچنین معمول ترین انتخاب می باشد. به حریق های سریع سوز پاسخ بهتری می دهند تا به حریق کند سوز که معمولا هم در مواد جدید ساخت بکار گرفته می شوند. اضافه بر این از دیدگاه محیط زیست دیتکتور دود یونیزاسیون بدلیل در بر داشتن مواد رادیواکتیو کمتر مورد پذیرش می باشد. همواره در حمل ونقل و در دسترس قرار گرفتن دیتکتورهای یونیزاسیون محدودیت افزایش می یابد و توصیه می شود که در صورت امکان از انواع جایگزین استفاده شود.
• امروزه به دلیل استفاده زیاد مواد دارای شعله تاخیری در ساختمان سازی، دکوراسیون و اثاثیه از حساسه های نوری دود بطور گسترده تری نسبت به یونیزاسیون استفاده می شود و البته به هرگونه خطر ویژه ای که امکان وقوع دارد توجه دقیق بشود. دیتکتور دود نوری برای بیشتر کاربردها جواب سریع به حریق های کند سوز می دهد.
• دیتکتورهای خاصی با نام Opto-heat تکامل یافاته اند که با حفظ رفتار دیتکتورهای  دود یونیزاسیون در پاسخ به حریق سریع و کم دود (مثل بنزین) مشخصات مفید دیتکتورهای دود نوری در تشخیص آتش خفه را دارند و لذا می توانند مشخصه آستانه تحریک بالاتری مطابق با دستورالعمل های EN54-7 داشته باشند و در نتیجه کمتر ایجاد آلارم های اشتباه کنند.

خصوصیت دیتکتورها در مراحل مختلف حریق

برای انتخاب دقیق تر حساسه های حریق به بررسی اثرات خارجی و فیزیکی سوختن در مراحل مختلف که می تواند توسط انواع حساسه ها تشخیص داده شود می پردازیم و رفتار انواع دیتکتور را در این رابطه بررسی می کنیم. این شرح جهت انتخاب دیتکتور مناسب برای موارد و اهداف متفاوت بسیار مفید می باشد و با توجه به اثرات فیزیکی که در مراحل مختلف سوختن ظاهر می شود می توان برای هرچه بهتر و صحیح تر تشخیص دادن حریق در شرایط و مکان های مختلف از حساسه های مناسب حسب مورد استفاده کرد و با این انتخاب از ایجاد خطا یا عدم عملکرد به موقع جلوگیری بعمل آید.
طی چهار مرحله آثار فیزیکی قابل اندازه گیری در حریق مشاهده می شوند:

1. بعد از اینکه احتراق صورت گرفت و مشتقات غیر قابل رویت آزاد می شوند.
2. وقتی که دود قابل رویت تولید می شود.
3. وقتی که حریق شعله ور می شود و روشنایی می دهد.
4. وقتی که دمای نزدیک به حریق بسرعت افزایش می یابد یا به یک درجه معین می رسد.

حساسه های دود یونیزاسیون چون اسباب تشخیص ذرات احتراق مرئی یا غیر مرئی دود می باشند لذا برای تشخیص موارد 1 و 2 مراحل حریق می توانند بکار گرفته شوند لذا در مواردی که شرایط محیط به گونه ایست که برای فعال شدن سیستم اعلام حریق تشخیص شرایط مذکور شایسته تر از موارد دیگر باشد و اشتعال مواد سوختنی موجود در محیط ذرات دودی مرئی کمتری تولید کنند و بیشتر ذرات غیرمرئی باشند (سوختن با شعله مثل کاغذ و مقوا) این حساسه ها بکار گرفته می شوند. بطور کلی حساسه های یونیزاسیون برای حریق سریع و دود غیر مرئی (دود گرم) بکار می رود. در جاهایی که محیط بطور طبیعی دودآلود نباشد (مثل انبار کوچک کاغذ و بدون حرکت وسایل نقلیه احتراقی) برای تشخیص دود حاصل از مراحل اولیه آتش دیتکتورهای دود یونیزاسیون می توانند بخوبی جواب گو باشند ولیکن چنانچه در محیط هایی که ممکن است بطور طبیعی شامل دود حاصل از دستگاه های نصب شده باشند (مانند موتورخانه)، استفاده شوند طبیعتا انتخاب نامناسبی خواهد بود و احتمالا ایجاد آلارم خطا می کنند.

حساسه های دود نوری از آنجایی که نسبت به تغییرات نوری که دریافت می کنند حساس می باشند پس در موارد تشخیص دود در مرحله 2 می توانند بکار گرفته شوند. مورد استفاده این سنسورها بیشتر از کاربرد حساسه های یونیزاسیون است و در بسیاری از موارد بخوبی جواب می دهند اگرچه گرانتر از نوع یونیزاسیون می باشند. حساسه دود نوری برای حریق کند و با دود خفه (مانند سوختن پلاستیک و pvc) مناسب می باشند.

حساسه شعله اسباب نه چندان متداول در سیستم های اعلام حریق هستند که نور مادون قرمز-ماوراء بنفش و یا نور مرئی تولید شده بوسیله آتش را تشخیص می دهند پس این دیتکتورها برای تشخیص مرحله 3 از مراحل حریق کاربرد دارند. این حساسه ها نیز برای مواردی که دود معمولی موجود در محیط باعث بروز خطا در حساسه های تشخیص  دودی می شوند و مواد قابل اشتعال موجود پس از احتراق ایجاد شعله می کنند (مانند مواد سوخت نفتی) مناسب می باشند و سریع تر از دیتکتورهای دما جواب می دهند.

حساسه دما چون حرارت زیاد غیرطبیعی یا شدت افزایش دما را تشخیص می دهد پس در حالت 4 از مراحل سوختن عکس العمل نشان می دهد. پس از آتش سوزی برای رسیدن درجه حرارت محیط به میزان تحریک حساسه حرارتی، نیاز به زمان معینی می باشد لذا دیتکتورهای گرما اصولا کند هستند که این در حفاظت از حریق و تشخیص سریع آتش تعیین کننده است با وجود بر این در محیط های پر از دود با توجه به اینکه برای جلوگیری از ایجاد تحریک بی مورد و تولید آلارم های ناخواسته نمی توان از دیتکتورهای دود استفاده کرد، لذا این ها کاربرد منحصر بفردی دارند.

• انتخاب نهایی نوع دیتکتورها براساس خطری که باید محافظت شود و اوضاع منحصر بفرد هر مکان می باشد. هر نوع دیتکتوری که انتخاب می شود لازم است محکم، قابل اطمینان و اقتصادی باشد.

محل قرار گرفتن و فضای پوشش حساسه ها

معمولا تجمع زیاد دود و گرما در بالاترین قسمت فضاهای بسته ساختمان وجود دارد و به همین دلیل است که حساسه ها را معمولا در آنجا قرار می دهند. یتکتور گرما باید در جایی نصب شود که المان حساس آن در فاصله کمتر از 25 میلی متر و بیشتر از 150 میلی متر زیر سقف قرار نگیرد و حساسه های دود باید جایی قرار گیرند که المان حساس آن ها کمتر از 25mm و بیشتر از 600mm زیر سقف قرار نگیرد.

شکل 10 محل مجاز قرار گرفتن حساسه دود و گرما در زیر سقف

و چنانچه بر دیوار و یا روی سقف نزدیک به دیوار نصب شوند لازم است 12 تا 30 سانتی متر دورتر از دیوار و یا سقف نصب شوند زیرا که جریان دود در گذر گوشه ها، از راس فاصله گرفته و بجای قائم مسیر منحنی طی می کند و این یک فضای مخفی و استتار را برای حساسه بوجود می آورد.

شکل 11 مسیر جریان هوای گرم در گوشه قائم دیوارها و محل مجاز نصب

حساسه بر روی دیوار و یا سقف نزدیک به دیوار

همچنین حساسه ها نباید ر معرض کانال یا جریان هوا قرار گیرند چون امکان دارد شرایط واقعی را برای حساسه تغییر دهند و در فضاهایی که سقف شیب دار است باید حساسه دود در نوک بالای سقف قرار گیرد.
هرگز در آشپزخانه دیتکتور دود بکار نبرید چون یک تکه نان تست شده می تواند آن را گمراه کند.

گاراژها و اتاق های زیر شیروانی و پشت سقف های کاذب جاذب خوبی برای گرد و غبار هستند و بر روی دیتکتورها می توانند تاثیر منفی داشته باشند.

پارامترهای موثر در فاصله گذاری حساسه ها
سطح پوشش حفاظتی انواع دیتکتورهای نقطه ای اعلام حریق دود و گرما به شکل دایره ای است و بر طبق استاندارد بیشترین شعاع پوشش دیتکتور دود 5/7 متر و برای دیتکتور گرما 3/5 متر می باشد. شکل 12

شکل 12 فضای پوشش دیتکتور گرما (سمت راست) و دیتکتور دود (سمت چپ)

اما برای پوشش فضاهای مربعی که بیشترین کاربرد را هم در معماری دارند و یا هنگامی که به دلیل بزرگی سطح فضای محافظت شده لازم است دیتکتورهای بیشتری در کنار هم قرار گیرند، گوشه هایی از فضا به دلیل دایره ای بودن پوشش دیتکتورها بدون حفاظت باقی می مانند.

شکل 13 گوشه های بدون حفاظت به دلیل دایره ای بودن پوشش دیتکتورها

برای پوشش کامل گوشه های سطح مربعی فاصله دیتکتورها باید به دیوار از حداکثر مقداری که آن ها می توانند با شعاع دایره ای پوشش دهند کمتر شود بنابراین برای پوشش کامل و مطمئن بیشترین فاصله تا دیوار برای دیتکتور دود به 5 متر و برای دیتکتور گرما به 5/3 متر تقلیل می یابد.

شکل 14 تقلیل سطح پوشش دیتکتور گرما (سمت راست) و دود (سمت چپ) در فضای مربعی

برای پوشش کامل فضای حفاظت شده ای که سطح آن بزرگتر از مقدار ماکزیمم پوشش یک دیتکتور است باید از چند دیتکتور استفاده کنیم و آن ها را کنار هم قرار دهیم ولیکن در این حالت نیز بین سطح پوشش دایره ای دیتکتورها فضای خالی باقی می ماند و برای پوشش کامل فضای مورد نظر باید دیتکتورها را بیشتر به هم نزدیک کنیم و بنابراین آرایش دیتکتورها مانند شکل 4-14 تغییر می یابد و هم پوشانی مناسب برای پوشش کامل را می خواهیم داشت در این حالت بیشترین فاصله دیتکتورهای دود از یکدیگر 10 متر و برای دیتکتور گرما 7 متر می باشد.

شکل  15 هم پوشانی دیتکتورها برای پوشش کامل فضای حفاظت شده

بطور کلی شعاع پوشش دیتکتورها در راه روها افزایش می یابد. در راه روهایی با عرض کمتر ار 5m شعاع پوشش دیتکتورها از جدول 4-2 بدست می آید:

جدول 4-2 شعاع پوشش حساسه ها در راه رو

برای راه روهایی با عرض کمتر از 2m فقط نقطه های روی خط وسط راه رو مورد نظر هستند لذا بطور ساده از بیشترین فاصله بین دیتکتورها می توان بهره گرفت. حساسه های دود 7/5m از دیوار آخر و 15m بین حساسه ها و حساسه های گرما 5/3m از دیوار آخر و 10/6m بین حساسه ها.

دیتکتور دود

دیتکتور گرما

شکل 16 بیشترین سطح پوشش دیتکتورها در راه رو با عرض کمتر از 2m

در مورد سقف های  شیب دار یک ردیف حساسه باید در بالاترین نقطه قرار گیرد (ی در بین 600mm بالایی برای حساسه دود و 150mm برای حساسه گرما) و حداقل 0.5m فاصله از دیوار عمودی داشته باشند.
فقط برای دیتکتورهای نصب شده در راس سقف شیب دار برای هر درجه شیب سقف 1٪ به بیشترین فاصله پوشش آن اضافه می شود (تا حداکثر25٪) مثلا برای دیتکتور دود و شیب 25 درجه پوشش حساسه راس می تواند تا شعاع 6/25 (5 + 25%) متری افزایش یابد. شکل 17

شکل 17 فاصله و محل نصب دیتکتور دود در سقف شیب دار برای مثال با زاویه 25 درجه

شرایط نصب دیتکتور دود شعاعی beam detectors:

دیتکتور دود شعاعی از پرتو نوری بهره گرفته و برای حفاظت فضاهای باز وسیع استفاده می شوند. معمولا بیشتر حساسه های دود شعاعی بر مبنای تغییر شدت نور کار می کنند و در یک طرف فضای مذکور منبع نور قرار دارد و در طرف دیگر سنسور نوری و رله مربوطه می باشد. در بعضی از موارد برای معین کردن سطح پوشش از آینه برای هدایت شاع نوری روی مسیر مورد استفاده می شود در این صورت برای هر آینه بکار رفته حداکثر طول شعاع نور بطور محسوسی به یک سوم تقلیل می یابد.
دیتکتورهای شعاعی عموما در نزدیکی سقف بکار می روند. این دیتکتورها با نام دیتکتورهای نوری شعاعی دود شناخته می شوند و از نوع دیتکتور دود با خاصیت تیره کردن شدت نور می باشند و با شعاع نور مادون قرمز به جستجوی دود می پردازند لذا نور مرئی محیط، با شعاع نور مادون قرمز دیتکتور که دود را جستجو می کند تداخل نمی کند. دیتکتورهای دود شعاعی را تا ارتفاع 25 متر می توان نصب کرد و فاصله فرستنده و گیرنده تا صد متر می تواند باشد.
فرستنده پرتو نور مادون قرمز مدوله شده را در ارتفاع بالا به سمت گیرنده می فرستد و از گیرنده سیگنال ها به سمت کنترلر هدایت می شوند. چنانچه دود برای یک مدت زمان از پیش تعیین شده وجود داشته باشد کنترلر این وضعیت را یک آتش سوزی تلقی می کند. یک مجموعه می تواند تا حدود 1500 متر مربع را پوشش دهد لذا بکارگیری این سیستم در بعضی از موارد بعلت عدم استفاده از دیتکتورهای پپراکنده و سیم کشی مربوطه می تواند با صرفه باشد. این ها برای انبارها، تونل ها و فروشگاه ها مناسب می باشند. جریان مصرفی در حالت عادی 50mA و در حالت حریق 70mA است و هرچه فاصله گیرنده و فرستنده بیشتر شود جریان مصرفی افزایش می یابد.
دیتکتورهای شعاعی در پوشش فضاهای وسیع می تواند از لحاظ هزینه تاثیرگذار باشد ولیکن باید دقت شود که فعالیت های درون محل حفاظت شده جلوی شعاع نور را نگیرند یا اینکه پیکر ساختمان جلو حرکت شعاع نور را بگیرد و در نتیجه ایجاد آلارم های ناخواسته گردد.

شکل 18

• اگر دیتکتورهای شعاعی در فاصله 60 سانتیمتری سقف نصب شوند باید طوری جا گذاشته شوند که هیچ نقطه ای در محل محافظت شده از نزدیکترین قسمت شعاع نوری 5/7 متر دورتر نباشد. مثلا ترکیب شکل 4-17 بیشترین فاصله پوشش دیتکتور شعاعی را برای یک سالن نشان می دهد.

شکل 19 پوشش حفاظت از حریق با دیتکتور شعاعی (نمای بالای سطح)

• اگر دیتکتور نوری  شعاعی در راس سقف شیب دار بکار گرفته شود همان افزایش فاصله (به ازای هریک درجه یک درصد) که برای دیتکتورهای دودی اعمال می شود برای آن ها نیز اعمال می شود.
• چنانچه دیتکتور شعاعی پایین تر از 60 سانتیمتری زیر سقف نصب گردد فاصله پوشش پرتو نور مذکور به مقدار 5/12٪ ارتفاع دیتکتور تا جای حریق احتمالی کم می شود. مثلا در شکل برای ایجاد سامانه حفاظت از حریق با دیتکتور در محدوده 60 سانتیمتری زیر سقف (حتی با ارتفاع 20 متر) نصب شود ا احتساب ضریب تعدیل شیب سقف تنها ا یک پرتو پوشش عرضی معادل 17 متر را کامل می کند.
  بیشترین پوشش پرتو با احتساب تعدیل شیب 25 درجه
  7.5 + 0.25 * 7.5 = 9.375
  عرض پوشش در کف متناظر با عرض پوشش در شیب
  (9.375 * COS250) = 8.5
  عرض کل پوشش از دو طرف در کف با یک پرتو 9.375 * 2 = 17m
  ولیکن اگر دیتکتورها در ارتفاع 10 متری قرار گیرند برای پوشش کامل حداکثر شعاع پوشش پرتو 1.25 متر است (10 * 12.5% = 1.25m) و لذا فاصله دو پرتو حداکثر 2.5 متر می تواند باشد و در این مثال با دیتکتور در ارتفاع 10 متری حداقل 7 پرتو جهت پوشش کامل لازم است.

شکل 20 پوشش دیتکتور شعاعی (نمای روبرو، پرتوهای نور به صفحه عمود می باشند)

• هر قسمت از شعاع پرتو نور (غیر از 50 سانتیمتری نزدیک به فرستنده و گیرنده) که از 50 سانتیمتری هر دیوار یا مانع جریان گازهای گرم بگذرد آن قسمت پرتو جز محافظ محسوب نمی شود.
  سطح پوشش داده شده توسط یک دیتکتور نوری شعاعی نباید از یک منطقه کشف تجاوز کند.

شکل 21 مجموعه دیتکتور شعاعی

مانع ها:

1. حساسه های دود و گرما نباید در فاصله کمتر از 50 سانتیمتری  هر دیوار یا مانعی در سقف با ارتفاع بزرگتر از 25 سانتی متر قرار داده شوند.
2. آنجایی که ارتفاع مانع کمتر از 25 سانتی متر است. حساسه نباید در فاصله کمتر از دو برابر ارتفاع مانع قرار گیرد.
   برای موانع کوتاه تر از 250 سانتیمتر Y > 2Z

شکل 22 فاصله مجاز دیتکتور با مانع روی سقف

3. اگر هر نوع مدخل یا بادگیر در محدوده حفاظت شده از حریق قرار داشته و عمق 80cm یا بیشتر داشته باشد یا برای تهویه استفاده شود یک حساسه باید در آن قرار گیرد.
4. حساسه ها نباید در 1 متری ورودی تهویه فعال هوا قرار گیرند.
5. غیر از سیستم های نوع L4, L5, P2 اگر یک کانال یا هواکش به بیش از یک یا چند سقف وارد شود، یک حساسه حریق باید در بالای کانال و در هر لیول در 1.5m از ورودی قرار داده شود.(مانند چاه آسانسور یا پله برقی و غیره)
6. مانع بزرگتر از 10٪ ارتفاع سقف مثل یک دیوار در نظر گرفته شود.
7. سقف های شبکه ای (Cellular Structure):

• آویز کمتر از 10٪ ارتفاع سقف فاصله بندی حساسه ها مثل حالت معمولی
• آویز بزرگتر از 10٪ ارتفاع سقف فاصله حساسه ها تقلیل می یابد.
• در شبکه های کوچک وقتی عرض کمتر از چهار برابر عمق می باشد حساسه ها روی تیرها قرار می گیرند و در شبکه های بزرگتر حساسه درون شبکه قرار می گیرد.

شکل 23

8. تیرهای سازه ای:

• در صورتی که طول تیر کمتر از 10.6m برای مورد حساسه دود 7.5 متر برای مورد حساسه دما باشد فاصله بندی خاص لازم است.
• اگر تیرها از مقادیر مذکور بیشتر باشد در هر شبکه یک حساسه لازم است.

9. تیغه های مجزاکننده یا طبقه های انباری که به 30cm سقف می رسند باید مثل دیوار در نظر گرفته شود.

در کانال های عمودی و چاه آسانسور
در مواردی که لازم است دیتکتور در شافت های عمودی (مثل پلکان عمودی) قرار گیرد یک دیتکتور باید در بالای شافت و همچنین در هر لیول در فاصله 1.5 متری از ورودی کانال یا راه پله نصب گردد.

شکل 24 نصب دستکتورها در کانال های عمودی و خروجی ها

حدود ارتفاع سقف

حساسه ها نباید در سقف های بلندتر از ذکر شده در جدول 4-3 نصب گردند.
جدول 3 بیشترین ارتفاع نصب حساسه ها

حدود ارتفاع سقف با حفاظت سریع (شرایط خاص)
در کلاس حفاظت P اگر سیستم تشخیص حریق بطور اتوماتیک مستقیم یا توسط مرکز اعلام حریق (آلارم) به مرکز آتش نشانی متصل باشد و زمان متوسط رسیدگی بیشتر از 5 دقیقه نباشد، پیگیری سریع امکان استفاده از ارتفاع های حد که در قسمت راست جدول نوشته شده است را می دهد.
اگر یک قسمت کوچک سقف (کمتر از 10٪ سطح سقف) از بیشترین مقدار سمت راست جدول بیشتر شد، آن قسمت بلند می تواند بوسیله حساسه نقطه ای گرما محافظت شود بشرط اینکه ارتفاع سقف در قسمت بلند از 10.5m متربیشتر نشود و یا بوسیله حساسه نقطه ای دود بشرط اینکه ارتفاع در قسمت بلند بیشتر از 12.5m نشود.
با وجود این که افزایش ارتفاع سقف باعث می شود که تشخیص حریق پس از گسترش آن باشد، وقتی که سیستم اطفاء حریق بکار می افتد مقدار گسترش آتش همچنین به مدت زمان تاخیر بین کشف حریق و لحظه استارت سیستم اطفاء نیز بستگی دارد اگر این زمان کوچک باشد مقدار افزایش آتش در اثر سقف بلندتر می تواند قابل پذیرش باشد.

شکل 25 یک نمونه از توزیع تجهیزات اعلام و اطفاء حریق در یک ساختمان

تجهیزات کمکی

• مجزاکننده خط (ایزولاتور): برای جدا کردن یک مدار به صورت الکتریکی و به منظور عدم گسترش عیوب مدار به کار می رود.
• دیود نوری اعلام: برای مشخص شدن وضعیت خط (عادی،‌ اتصال کوتاه، قطع) تا 20 عدد بر روی یک حلق بدون تغذیه اضافی می توانند مثلا در راهرو هتل ها نصب شوند.

شکل 26

• مبدل سیستم آدرس پذیر به متعارف: دارای سوئيچ آدرس دهی، تغذیه جدا و به صورت شعاعی و حلقوی بکار می رود.
• مبدل گسترش مدار: در مدار قرار گرفته و مدار فرعی می سازد و به صورت شعاعی و حلقوی به کار می رود.
• برد میانجی شبکه: درون پانل کنترل قرار گرفته و دو سیستم را به هم ربط می دهد بطوری که ضمن داشتن عملکرد مستقل وضعیت سیستم دیگر را نشان می دهند. بیشترین فاصله کابل کشی دو کیلومتر
• برد میانجی سریال: در پانل کنترل قرار گرفته و پرینتر و ... به پانل وصل می شود.
• رله ورودی خروجی: قابل آدرس دهی، حافظه ثبت اطلاعات و تاریخ هشدار و عیوب است و بر روی کامپیوتر قابل دیدن هستند. برای کنترل درب های حریق، دمپرها، سوئیچ های جریان آب  و ... بصورت رله عمل می کنند.
• برد کمکی خروجی: با نصب آن در پانل کنترل می توان رله های متعددی برای کاربردهای مختلف داشت.
• مجزاکننده خط (ایزولاتور): برای جدا کردن یک مدار به صورت الکتریکی و به منظور عدم گسترش عیوب مدار
• دیود نوری مجزا: برای مشخص شدن وضعیت خط (عادی، اتصال کوتاه، قطع) تا 20 عدد بر روی یک حلقه بدون تغذیه اضافی می توانند مثلا در راهرو هتل ها نصب شوند.
• مبدل سیستم آدرس پذیر به متعارف: دارای سوئیچ آدرس دهی، تغذیه جدا و به صورت شعاعی و حلقوی بکار می رود.
• برد میانجی سریال: در پانل کنترل قرار گرفته و پرینتر و ... به پانل وصل می شود.
• رله ورودی خروجی: قابل آدرس دهی، حافظه ثبت اطلاعات و تاریخ هشدار و عیوب است و بر روی کامپیوتر قابل دیدن هستند. برای کنترل درب های  حریق، دمپرها، سوئیچ های جریان آب و ... بصورت رله عمل می کنند.
• برد کمکی خروجی: با نصب آن در پانل کنترل می توان رله های متعددی برای کاربردهای مختلف داشت.