طراحی سیستم های اعلام حریق ۵

شرایط انتخاب و نصب تجهیزات اعلام حریق

شرایط انتخاب و نصب تجهیزات:

1- حساسه های دود و گرما:

همیشه حساسه ها باید بطور صحیح فضا را پوشش دهند و سطح پوشش داده شده با توجه به BS5839-P1 مطابق مقدار معین شده باشد و نوع حساسه باید درست انتخاب شود. بیشتر دیتکتورهای بکار گرفته شده در سیستم های اعلام حریق دیتکتور دود هستند و برای بسیاری از مواد بکار رفته در ساختمان و اسباب و اثاثیه که از نوع سوخت با تاخیر شعله می باشند حساسه های دودی فتوالکتریک مناسب تر می باشند. جای مناسب دیتکتورهای دود و محل مناسب بکارگیری آن ها در مثال شکل 1 و جدول 1 نشان داده شده است.

شکل 1 محل های مناسب برای

جدول 1 حساسه دود مناسب هر محل در ساختمان

**= دیتکتور بسیار مناسب

##= دیتکتور قابل قبول

همیشه شرایط محیطی در نظر گرفته شود. بیشتر حساسه های دود چنانچه در محیط های با جریان زیاد هوا یا دود و بخار آشپزخانه و غیره قرار گیرند مساعد ایجاد آلارم ناخواسته هستند در چنین شرایطی ممکن است حساسه گرما بهتر عمل کند.

این جریان ها ممکن است دود ایجاد شده در آشپزخانه را به دیتکتورهای دود برسانند و شاید در مواردی دود ناشی از آتش سوزی را از دیتکتورها دور کنند. لازم است جریان های هوا به خوبی مطالعه شوند تا شرایط ناخواسته آلارم حریق و یا عدم ایجاد آلارم واقعی ایجاد نشود. در پلان نمونه نشان داده شده امکان دارد قرار دادن یک دیتکتور دود در نزدیکی ورودی دو اتاق خواب حفاظت کافی را ایجاد کند ولیکن این نقطه مکانی است که در جریان هوای عبور کرده از طرف آشپزخانه باز قرار دارد پس ممکن است ایجاد آلارم اشتباهی کند. پس اگر لازم است اتاق خواب ها حفاظت شوند بهتر است دیتکتورها در داخل اتاق قرار گیرند.

همچنین قرار دادن دیتکتور دود در نزدیکی قسمت باز آشپزخانه نامناسب است و بهتر است یک دیتکتور گرما در محیط آشپزخانه و دور از اجاق گاز قرار گیرد.

در جدول 2 نوع دیتکتور گرمای مناسب برای هر محیطی بیان شده است.

جدول 2 دیتکتور گرما مناسب هر مکان

توصیه می شود که در محیط های گرم از سنسورهاس حرارتی 92 درجه سانتی گراد ر(حدود 199 درجه فارنهایت) استفاده شود (fix high)

شکل 3 راهنمای مناسبی برای طراحی های متداول می باشد.

2- مرور طراحی به منظور حداقل رساندن آلارم های ناخواسته:

آلارم های ناخواسته می توانند سبب قطع شدن کار روزمره و همچنین بر روی سرویس های آتشنشانی ایجاد بار سنگینی کنند و ضمنا تکرار این آلارم های نابجا باعث عدم اعتماد ساکنین به سیستم های هشدار شده و احتمال دارد که نسب به آلارم هتی درست در مواقع حریق نیز عکس العمل نشان ندهند.
آلارم های نادرست بطور وسیع به چهار گروه تقسیم می شوند.

• آلارم ناخواسته با منشاء درست Unwanted alarm
• آلارم اشتباه تجهیزات Equipment false alarms
• آلارم نادرست بخاطر تحریک عمدی Malicious false alarms
• آلارم غلط با تحریک اشتباهی False alarms with good intent

آلارم ناخواسته مربوط می شود به مواردی که اشتباهی از طرف سیستم کنترل یا شخص صورت نگرفته بلکه شرایط مانند حریق بوجود آمده و از جمیع عامل هایی مانند شرایط محیط،‌ پدیده هایی مانند آتش مثل بخار یا اسپری گازها یا گرد و غبار كه باعث تحريك ديتكتورها مي شوند يا با عمل نا به جاي يك شخص مثل سیگار كشيدن در محلي كه ديتكتور دود وجود دارد، بوجود آمده است. شرح ذيل مربوط مي شود به طراحي به كمك تجهيزاتي كه از توانايي سيستم در ايجاد آلارم هاي ناخواسته جلوگيري مي نمايند. در BS5839 توصيه هاي جامعي در اين مورد وجود دارد كه در مواقع لازم بايد از آنها استفاده كرد:

ديتكتورهاي نوعPhoto thermal  هم تغييرات حرارت وهم تراكم دود يا شبيه دود را آناليز كرده و اين باعث تقليل قابل ملاحظه توانايي سيستم در ايجاد آلارم اشتباهي مي شود.

با سيستم آنالوگ ميتوان اينگونه ديتكتور ها را برنامه ريزي كرد كه در زمان هايي كه احتمال دود يا شبيه به دود وجود دارند فقط در حالت حرارت كار كنند و در زمانهايي كه اين احتمال وجود ندارد در وضعيت دود ودما هر دو كار كند.

به منظور جلوگيري از ايجاد آلارم هاي اشتباهي ديتكتورهاي شدت افزايش حرارت نبايد در محيط هايي كه مرتبا درجه حرارت تغيير مي كنند مانند آشپزخانه و اتاق ديگ بخار ويا انبار با درهاي بزرگ به هواي باز استفاده شوند.

 BS5839-1 توصيه مي كند كه درجه حرارت تحريك ديتكتورهاي حرارت ثابت 29 درجه سانتي گراد بالاي ماكزيمم حرارت محيط باشد كه احتمالا در يك دوره زمان طولاني ايجاد ميشود و چهار درجه سانتيگراد بالاي ماكزيمم درجه حرارتي كه احتماال در يك دوره زماني كوتاه ايجاد ميشود.

جدول 3 ملاحظاتی برای کاهش آلارم های ناخواسته

*استفاده از دیتکتور ترکیبی دود و گرما Photo thermal توصیه می شود.

3- تجهیزات کنترل

پانل کنترل مغز سیستم کشف و اعلام حریق است. مسئول بررسی تمام سیگنال های ورودی های مختلف از تجهیزات اتوماتیک و یا دستی است و سپس باید آلارم های خروجی مانند آژیرها، زنگ ها، لامپ ای خطر، شماره گیری تلفن اضطراری، و کنترل های درون ساختمان را انجام دهد.

شکل 5-4 انواع پانل کنترل

پانل کنترل می تواند یک سیستم ساده با یک ورودی و خروجی برای یک تا یک کامپیوتر پیچیده که چندین ساختمان را در یک ناحیه کنترل می کند باشد. توانایی سیستم کنترل و پانل نمایش به بزرگی و نوع ساختمان حفاظت شده و گستردگی حفاظت اتوماتیک بستگی دارد.

مشخصات تجهیزات می توان براساس تعداد مدارهای ناحیه، مدارهای صداسازها، battery standby، ارتباط از راه دور مرکز رله های کمکی کنترل و دیگر نیازهای انحصاری مشتری باشد، در کنار پانل کنترل باید یک دیاگرام نشانگر موقعیت ناحیه ها وجود داشته باشد.

پانل های تکرارکننده

این پانل ها برای بیشتر سیستم ها وجود دارد و وقتی که گروه آتش نشان از مسیرهای مختلف می توانند وارد ساختمان شوند، وقتی که گروه نجات دور از پانل اصلی هستند و یا وقتی که گروه عملیات در بیش از یک نقطه نیاز به اطلاعات سیستم دارند مانند نگهبانی بیمارستان، به کار می روند. تمام پانل های کنترل که تکرار کننده های زیادی دارنداحتیاج به دو منبع تغذیه دارند. تغذیه پشتیبان در پانل موجود است ولیکن یک تغذیه مطمئن اصلی برای منبع تغذیه اولیه لازم است و فیوز و کلید مجزاکننده باید بطور روشن علامت گذاری شوند تا سیستم اعلام بطور ناخواسته خاموش نماند.

پانل های متداول و خیلی از تکرارکننده ها دارای باطری هایی هستند که ظرفیت آن ها مناسب با یک مقدار کارکرد مستقل تعریف شده براساس بار کامل سیستم می باشند. برای سیستم های آنالوگ باطری معمولا اندازه دلخواه دارد تا اینکه ترکیب مورد نیاز را ایجاد کنند چون مقدار و نوع تجهیزات متصل شده می توانند بطور قابل ملاحظه تغییر کنند.

محل نصب تجهیزات کنترل و نمایش

• در یک محیط با خطر حریق کم
• در طبقه هم کف مربوط به ورود گروه اطفاء حریق
• در یک فضای عمومی مربوط به همه استفاده کنندگان
• آنجایی که دیتکتورهای اتوماتیک استفاده می شود، فضای تجهیزات کنترل باید حفاظت شود.
• یک زنگ خطر باید در کنار دستگاه کنترل نصب شود.
• مکان آن باید به سادگی برای تیم اطفاء‌ حریق در وضعیت های اضطراری در دسترس باشد.
• محیط باید بخوبی روشن بوده و لذا لزوم استفاده از نور اضطراری باید در نظر گرفته شود.
• شخصی مسؤل مراقبت از آن باشد. (غیر از سیستم های نوع M)

4- منبع تغذیه پشتیبان

منبع تغذیه پشتیبان معمولا از باطری ثانویه که به یک شارژر اتوماتیک وصل شده است تشکیل شده این باطری ها باید عمر مفید حداقل 4 سال داشته باشند و مقررات خصوصا استفاده از باطری های نوع بکار گرفته در خودرو را منع می کند.
وقتی که برق شبکه قطع می شود منبع تغذیه پشتیبان باید بتواند بعد از یک حداقل مدت زمان معین آلارم را برای 30 دقیقه روشن نگه دارد. حداقل مدت زمان با نوع سیستم و وضعیت ساکنین ساختمان تغییر می کند. برای کاربری مسکونی (L) مدت زمان آمادگی (standby) لازم 24 ساعت می باشد. در صورتی که قطعی برق بیش از 24 ساعت منطقی به نظر می رسد بهتر است مدت زمان آمادگی بیشتر در نظر گرفته شود. برای حفاظت ملک و سرمایه (P) اگر قطعی برق تا 6 ساعت برآورد شود زمان آمادگی به مدت 24 ساعت کافی است و در غیر این صورت طمان آمادگی باید 24 ساعت بیشتر از آن که ساختمان امکان تعطیلی داشته باشد تا حداکثر 72 ساعت باشد.

سیم کشی

مقررات قبلی BS5839 (نه مقررات اصلاح شده فعلی) که در مورد دیتکتورها و کلیدهای اعلام دستی استفاده از کابل های ضد حریق را اجباری نمی داند، برای سیم کشی صداسازها (sounders) استفاده از کابل های ضد حریق را اجباری می کند.
مقررات Bs5839-1:2002 ملزومات دشواری برای نوع کابل های بکار رفته در سیستم اعلام حریق معین می کند. دیگر کابل های نسوز باید در تمام قسمت های سیستم بکار گرفته شوند و کابل های با کیفیت مقاوم در برابر آتش برای مواردی که باید کابل در زمان طولانی سالم بماند، بکار گرفته می شود. مثلا وقتی که به صداسازها وصل می شوند و یا جایی که اتصال بین پانل های فرعی قسمتی از مسیر سیگنال آلارم می باشد.
برای مدار صداسازها باید بار بر روی کابل ها در نظر گرفته شود و افت ولتاژ باید کمتر از ده درصد ولتاژ نامی باشد.
کابل های آلارم حریق باید از کابل های دیگر سیستم ها جدا شده باشند و بطور واضح علامت گذاری شده و ترجیها به رنگ قرمز و از مسیرهای با حداقل خطر در ساختمان عبور داده شوند.
تمام کابل هایی که برای مسیر بحرانی سیگنال و تغذیه سیستم استفاده می شوند باید مطابق یکی از موارد زیر باشند:

• کابل مطابق با BS7629
• کابل مطابق با BS7846
• MICC با پوشش کلی پلی مری مطابق BSEN60702

کابل های مقاوم حریق برتر (MICC) با روش های خاص مقره و اتصال باید بطور کلی در موارد زیر بکار گرفته شوند:

• در ساختمان هایی که به سیستم آب پاش مجهز نیستند و تخلیه ساکنین در چهار فاز یا بیشتر صورت می گیرد.
• در مکان ها یا سایت هایی که به سیستم آب پاش مجهز نیستند و آتش می تواند روی کابل های مسیرهای بحران سیگنال در دیگر فضاهای دور که ممکن است مردم در آن موقع حریق، مانند بیمارستان یا سایت های بزرگ باقی بمانند تاثیر گذارد.

کابل MICC نیازی به حفاظت های اضافه دیگر ندارد اما انواع دیگر (کابل مطابق با BS7629 و BS7846) در شرایط زیر باید حفاظت شوند:

• کمتر از 2 متر بالای سطح کف (غیر از محیط های بی خطر مثل اداره و مغازه)
• در معرض خسارت یا صدمه از طرف جانوران جونده

(SMA برای سیستم های  حریق آنالوگ مناسب نیست)
بطور کلی کابل آلارم حریق باید از کابل های مربوط به سیستم های دیگر جدا شود.
MICC (Mineral insulated cable) کاملا از مواد معدنی ساخته شده است و پوشش اکسید منیزیوم هادی مسی، سیم را در برابر آتش کاملا مقاوم می کند.
جاهایی که کابل ها دارای ترانک مشترک هستند باید تقسیم بندی شده و منحصرا به سیستم آلارم حریق اختصاص داده شود. رنگ توصیه شده کاملا قرمز می باشد.
در بعضی از مراجع حداقل ملاحظات توصیه شده در مورد سیم ها این است که بطور متوسط از سیم های دیگر دیرتر بسوزند و حداقل سایز سیم AWG#16 (معادل سیم با سطح مقطع یک میلیمتر مربع) باشد.
شکل 5 مواردی از مکان های نامناسب نصب دیتکتورها را نشان می دهد.

شکل 5