آموزش تعمیر موبایل مبتدی فصل ۱

بمراتب برای شروع کار تعمیر موبایل اطلاعات اولیه درباره گوشی ها و ساختار کلی آنها مهم است. اگر میخواهید تعمیرکار ماهر شوید باید پلکانی و با اطلاعات اولیه کار را شروع کنید و در نهایت با دانش آکادمیک بتوانید کار عملی روی انواع گوشی ها انجام دهید.

جزوه آموزش تعمیر موبایل در ۱۰ فصل در این سایت گردآوری شده است که برای افراد مبتدی و کسانیکه میخواهند کار موبایل را شروع کنند مفید است. این جزوه موبایل برای آموزشگاهها و مراکز آموزشی نیز میتواند شروع خوبی برای کارآموزان و علاقمندان باشد.

قطعات تلفن همراه

گوشیهای موبایل از بخش های مختلف و قطعاتی تشکیل شده اند. در آغاز این بخش شما با قطعات اصلی آشنا میشوید.

1- انواع صفحه نمایش

گوشیهای هوشمند شامل انواع صفحه نمایش با کیفیت های متفاوتی هستند. البته سری های جدید گوشی از صفحه منحنی و کرو نیز برخوردار هستند. در بحث تعمیر گوشی تلفن همراه شما لازم است روش رسیدن به عیوب صفحه نمایش را بدانید. با دانش اینکه یک صفحه نمایشگر موبایل چگونه کار میکند میتوانید هر نوع ایراد در این زمینه را رفع کنید.

2- صفحه نمایش (LCD)

1-2- لایه های صفحه نمایش LCD

در صفحه نمایش های LCD، صفحه نمایش از چند لالیه تشکیل شده است:

1. صفحه کریستال مایع و دو لالیه شیشه ای محافظ آن.
2. صفحات آینه ای شکل و مات در پشت صفحه نمایش برای به وجود آوردن نور پس زمینه ی یک دست.
3. تعدادی LED از نوع SMD (به قطعات الکتریکی ریز گفته می شود) در زیر صفحه نمایش برای ایجاد نور پس زمینه.

2-2- نحوه ایجاد تصویر روی صفحه نمایش های LCD

صفحه کریستال مایع را برای ایجاد تصویر در مسیرهای سطری و ستونی تقسیم می کنند. در هنگام ایجاد تصویر به دو مسیر از مسیرهای ایجاد شده ولتاژ داده می شود. در محل برخورد مسیرها با هم، نقطه ای نورانی ایجاد می شود که به آن پیکسل گفته می شود. پیکسل ها در کنار هم تصویر را ایجاد می کنند. نکته: هر چقدر تعداد پیکسل ها در واحد اینچ بیشتر باشد کیفیت تصویر نمایش داده شده بیشتر خواهد بود. واحد اینچ مربعی به ضلع 25/4mm می باشد. 

3-2- انواع LCD های موجود در بازار از نظر کیفیت

1. TFT (تراکم پیکسل و در نتیجه کیفیت تصویر بیشتر)
2. TFD
3. SNT

تعریف TFT: بهترین نوع LCD موجود از نظر کیفیت و ساختار است. قیمت این نوع LCD معمولا بالاتر از دو مدل دیگر می باشد.

تعریف TFD: نوع دوم و متوسط LCD ها است. کیفیت تصویر در این نوع صفحه نمایش پایین تر از TFT وبالاتر از STN می باشد.

تعریف STN: کیفیت پایین تر نسبت به دیگر صفحه نمایش ها، اما قیمت ارزان تر نسبت به دو نوع دیگر از مشخصات آن می باشد.

برای روشن شدن نور پس زمینه در LCD ها از تعدادی LED استفاده می شود. ولتاژ کارکرد این LED ها 11 تا 11 ولت می باشد. بسته به اندازه صفحه نمایش از تعداد LED های خاصی استفاده می شود.

تعداد پایه های اصلی (مسیر های ثابت) در هر LCD 6 عدد می باشد:

1. ولتاژ مثبت
2. ولتاژ منفی (GND)
3. Reset: پایه راه انداز مجدد تصویر برای ایجاد تصویر بعدی.
4. SDA: پایه سریال دیتا برای منتقل کردن اطالعات به صفحه نمایش به شکل سریال (پشت سر هم).
5. SCL: پایه ایجاد هماهنگی بین دو بخش CPU و صفحه نمایش.
6. Active: پایه فعال کردن LCD با استفاده از دستور CPU

نکته: پایه سریال دیتا بسته به نوع کیفیت صفحه نمایش می تواند چندین پایه باشد.
نکته: پایه SCL دستورات را از قطعه ای به نام RTC به صورت فرکانس(پالس)دریافت می کند.

4-2- انواع LCD از لحاظ اتصال روی برد

1. سوکتی {شامل دو نوع 1 - نری و مادگی و2 - کابل های تخت Cable Flex (قابل انعطاف)}
2. فنری
3. لحیمی
4. پد (PAD)

5-2- صفحه نمایش LED

در این نوع صفحه نمایش ها از led ها در سه رنگ قرمز، سبز و آبی (RGB) برای ایجاد تصویر استفاده می شود.

در صفحه نمایش های LED هر پیکسل از ترکیب سه عدد LED در سه رنگ (قرمز – سبز – آبی) (RGB) تشکیل شده است از ترکیب نور این سه LED میتوان تعداد رنگ های بیشتری را ایجاد نمود.

6-2- LED ها دارای انواع مختلفی هستند که می توان به عنوان نمونه به موارد زیر اشاره کرد :

1. LED
2. AMOLED
3. OLED

7-2- نحوه ارتباط صفحه های نمایش با بخش پردازش

3- تاچ

انواع تاچ های موجود در گوشی ها و تبلت ها

1. تاچ های مقاومتی
2. تاچ های خازنی
3. تاچ های مادون قرمز (نوری)

1-1-3- تاچ های مقاومتی

از دو لایه شیشه ی رسانا که رو در روی هم قرار گرفته اند تشکیل شده که در لایه رویی همیشه جریان بار الکتریکی وجود دارد. در هنگام برخورد دست با صفحه تاچ، اتصالی بین دو صفحه به وجود می آید و باعث عبور جریان از صفحه رویی به صفحه زیری می شود. این عبور جریان از طریق سنسور های روی تاچ دریافت شده و محل دقیق برخورد مشخص می شود.

2-1-5- تاچ های خازنی

تاچ های خازنی از یک لایه شیشه ای تشکیل شده اند که در آن شبکه ای از سیم های ماتریسی وجود دارد که همیشه در آن جریان بار الکتریکی وجود دارد. در هنگام برخورد پوست دست با صفحه تاچ به دلیل وجود میدان بار الکتریکی روی تاچ و الکتریسیته ساکن در بدن اختلاف بار الکتریکی بین صفحه تاچ و بدن انسان به وجود می آید. این اختلاف از طریق سنسورهای روی تاچ دریافت شده و محل دقیق برخورد مشخص می شود. تاچ های خازنی دارای دو نوع چند لمسی و تک لمسی می باشند. این خاصیت بستگی به نوع سنسور موجود روی تاچ دارد.

از نقاط مثبت صفحه تاچ:

• مقاومت در برابر رطوبت، آب خوردگی و گرد و خاک
• عمر طولانی تر نسبت به تاج های مقاومتی
• عبور دادن 55 % از نور ارسالی صفحه نمایش

این نوع تاچ ها دارای تکنولوژی گران و پیشرفته ای هستند که دارای دو نوع نوری حرارتی و نوری نوری می باشند.

1-3-1-3- مادون قرمز حرارتی

این نوع تاچ همانند مدل U600 سامسونگ بر اساس میزان دمای بدن انسان فعالیت می کند. این میزان توسط سنسورهای روی تاچ دمای بدن را اندازه گیری کرده و اگر در بازه ی تعریف شده قرار داشته باشد عمل مورد نظر انجام می شود.

2-3-1-3- مادون قرمز نوری

در این تاچ ها نور مادون قرمز همواره به سطح تابیده می شود و در هنگام برخورد دست با صفحه تاچ مسیر ارسال نور قطع می شود. قطع شدن مسیر توسط سنسورهای روی تاچ تشخیص داده شده وعملکرد مناسب انجام می شود.

از مزایای این نوع تاچ ها عمر بالا و عدم تاثیرگذاری در نور صفحه نمایش می باشد.

از معایب این تاچ ها:

• کاهش کیفیت کارکرد در نور شدید و سرمای شدید
• در این تاچ ها امکان لمس چند نقطه بصورت همزمان وجود ندارد.

4- صفحه کلید

1-4- صفحه کلید (UIF)

وسیله ای برای وارد کردن اطلاعات به گوشی می باشد که از اتصال سخت افزاری استفاده می کند. در صفحه کلیدها، صفحه از اتصال دهنده ها و اتصال گیرنده های مجزا تشکیل شده است. در هنگام فشردن یک دکمه، تشتک (قالپاق) اتصالی کوتاه بین اتصال دهنده و اتصال گیرنده به وجود می آورد.

2-4- تشک (قالپاق)

یک لحظه اتصال دهنده و اتصال گیرنده را به هم وصل می کند و ایجاد یک پالس می کند.

3-4- انواع UIF های روی برد

• روی برد اصلی (On Board)
• روی فلت (On Flat)
• روی برد دوم (Sub) 

4-4- کلیدهای جانبی

کلید های جانبی در گوشی ها برای انجام کارهایی مثل خاموش کردن گوشی، کم و زیاد کردن صدا، عکس گرفتن و غیره مورد استفاده قرار می گیرند. برای تست کلید های جانبی از مولتی متر روی رنج بازر (Buzzer) استفاده می کنیم. برای تست ابتدا پایه های کلید را به صورت افقی تست نموده که در این حالت پایه های 1 به 2 و 3 به 4 باید به هم راه داشته باشند. بعد از فشردن شاسی همه ی پایه ها باید به هم راه دهند.

5-برد اصلی (Main Board)

برد اصلی گوشی که کلیه ی قسمت های گوشی به آن وصل می شود. جنس این برد از فیبر استخوانی می باشد که از الیاف شیشه ای ساخته می شود. بردهای موبایل معموال 3، 5 یا 7 الیه ی مختلف می باشند.

1-5- وایا

ارتباط بین الیه های مختلف از طریق مسیر های مسی به اسم وایا انجام می شود.

• نقاط مختلفی روی برد وجود دارند از جمله نقاط اتصال، نقاط تست و نقاط باس.

6- کپسول گوشی (Earpaice)

از نظر ساختار هیچ فرقی با اسپیکر ندارد و فقط از نظر اندازه بزرگ تر است. برای تست بازرها از مولتی متر روی رنج بازر یا 200Ω استفاده می کنیم. بازری سالم است که از هر دو طرف اهمی بین 7 تا 14 را نمایش دهد.

7- بلندگو (IHF Speaker)

برای تولید صدا در هنگام مکالمه یا گوش دادن به موسیقی با استفاده از گوشی مورد استفاده قرار می گیرد. اسپیکر ها قدرت تولید صدای کمتر و بازرها قدرت تولید صدای بیشتری را دارند. برای تست این قطعات از مولتی متر روی رنج بازر یا  200Ω استفاده می کنیم. اسپیکری سالم است که اهم آن اعداد 4، 8، 16، 32 و 39 را نشان دهد. به عبارتی اهمی بین 39_4 را نمایش دهد.

8- میکروفون

یکی از مسیرهای ورودی گوشی می باشد که وظیفه دریافت صدا در هنگام مکالمه یا ضبط صدا را بر عهده دارد. کار میکروفون در واقع تبدیل سیگنال های آنالوگ به سیگنال های الکتریکی می باشد.

1-8- انواع میکروفون ها

1. خازنی
2. دینامیکی
3. کریستالی
4. زغالی
5. مغناطیسی
6. دیجیتال

1-1-8- میکروفون دیجیتال

در واقع یک پک یا بسته از یک میکروفون خازنی و یک مبدل می باشد. خروجی این نوع میکروفون ها از نوع دیجیتال می باشد.

در حال حاضر میکروفون های خازنی به دلیل داشتن کیفیت صدای خیلی خوب بیشترین استفاده را در گوشی ها دارا می باشد.

برای تست میکروفون ها از مولتی متر استفاده می کنیم. تست این نوع میکروفون با استفاده از رنج بازر یا 2KΩ انجام می شود. میکروفونی سالم است که از یک طرف اهمی بین 400 تا 800 و از طرف دیگر اهم 1،0(مقاومت بی نهایت) و یا عددی بالای 1000 را نمایش دهد.

9- ویبراتور

ویبراتور نوعی هشدار دهنده مکانیکی می باشد. ویبراتور ها دارای دو نوع لنگری و دایره ای هستند. برای تست ویبراتور از دستگاه منبع تغذیه استفاده می کنیم، برای این تست نیاز به ولتاژ 5.2V و جریان 5.1A داریم. ‏موتور ویبره از یک موتور چرخشی الکتریکی ساده تشکیل شده است که به محور آن یک وزنه با نسبت چگالی بالا نصب شده است. این وزنه به طور معمول بین ۲۵٪ تا ۵۰٪ محور ۳۶۰ درجه موتور را پر می کند. ‏
‏زمانی که موتور ویبره شروع به چرخش می کند، به سبب جابجایی نقطه ثقل ویبراتور با سرعت زیاد، حرکت لرزشی در کل دستگاه ایجاد می شود.

10- سوکت

جهت اتصال لوازم جانبی به گوشی مورد استفاده قرار می گیرد، جنس سوکت ها معمولا پلاستیک می باشد مانند سوکت شارژ، سوکت سیم کارت، LCD و...

11- شیلد

شیلد (محافظ) قطعه ای است که از گوشی در مقابل ضربه، رطوبت گرما و امواج الکترومغناطیسی محافظت می کند. شیلدها دارای دو نوع فلزی و پلاستیکی می باشند.

12- آنتن

وسیله ای برای ارسال و دریافت امواج رادیویی که دارای دو نوع هستند:

• آنتن مخفی دستگاه
• مقره آنتن هوایی

در آموزش تعمیر موبایل لازم است که کارآموزان تمامی قسمت ها و بخش های موبایل را بشناسند تا بتوانند وارد مراحل حرفه ای تری در تعمیر گوشی شوند. قلقهای حرفه ای در تعمیر برد گوشی لازمه دانش بیشتر درباره بخش های آکادمیک میباشد.

13- باطری

باطری ها وظیفه تامین ولتاژ گوشی برای روشن شدن را بر عهده دارند. باطری ها از نظر ساختار دارای دو نوع می باشند:

1. باطری های نیکلی (Ni)
2. باطری های لیتیومی

از این بین باطری های نیکل به دلیل مشکلات فراوانی که داشتند دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرند، اما باطری های لیتیومی به دلیل داشتن وزن کم، زمان شارژ شدن پایین و زمان شارژدهی بالا و همین طور قابلیت تجزیه شدن در طبیعت، باطری های مناسبی برای گوشی های تلفن همراه و تبلت ها می باشند. باطری های لیتیومی امروزه از دو نوع لیتیوم –ین (Li-Ion) و یا لیتیوم-پلیمر(Li-Poly) هستند.

1-13- پایه Bsi

 پایه اطلاعات و مشخصات باطری است. این اطلاعات در هر لحظه به گوشی گزارش داده می شوند. در ضمن این پایه در زمان اتصال باطری، به گوشی اعلام می کند که متصل است.

2-13- پایه Temp

این پایه دمای باطری را در هر لحظه به گوشی گزارش می دهد تا دمای باطری بصورت ناگهانی بالا نرود.

3-13- ولتاژ نامی

ولتاژی است که گوشی با آن روشن و یا شارژ می شود. این ولتاژ در باطری های موبایل و تبلت 3.7V می باشد. اگر ولتاژ نامی کمتر از مقدار تعریف شده باشد اصطلاحاَ به باطری، باطری در حال خواب مغناطیسی گفته می شود. برای خارج کردن باطری از این حالت باید به باطری شک داده شود.

نکته : ولتاژ حداقل گوشی 3.7V و ولتاژ فول شارژ گوشی 4.2V است.

4-13- شوک دادن

برای شوک دادن به باطری ابتدا باید ولتاژ موجود داخل باطری اندازه گیری شود، اگر ولتاژ به دست آمده کمتراز 3.7V بود باطری نیاز به شوک دادن دارد. برای شوک دادن به ولتاژ 5.7V (دو برابر ولتاژ نامی) و 1A نیاز داریم. برای انجام مراحل شوک دادن طبق جدول زیر عمل میکنیم.

5-13- تست باطری

برای تست کردن باطری ابتدا میزان ولتاژ باطری را اندازه گیری می کنیم (بهتر است باطری فول شارژ باشد)، سپس ولتاژ به دست آمده را با عدد 0.3 (خطای دستگاه) جمع می کنیم. حاصل جمع را روی پنجره ی ولتاژ منبع تغذیه مشاهده می نماییم. میزان جریان برای این تست 1A می باشد، عدد نمایش داده شده در پنجره ی جریان میزان سالمت باطری را بر اساس جدول زیر مشخص می کنند. البته روش تست باتری و نحوه ولتاژ گیری باتری و شوک دادن باتری موبایل در کلاس آموزش سخت افزار موبایل بصورت عملی تمرین میشود.

6-13- احیای باطری

برای احیا کردن باطری ها باید باطری را تست نمائیم و از سلامت نسبی آن مطمئن شویم. برای احیا کردن باطری ابتدا باید ولتاژ باطری را تا جایی که امکان دارد به صفر نزدیک کنیم (با لامپ های 3 ولتی یا ویبراتور)، سپس باطری را به مدت 3 تا 4 ساعت درون فریزر یخچال قرار می دهیم. پس از این زمان باطری را خارج کرده و در گوشه ای قرار می دهیم تا به دمای عادی اطاق باز گردد. پس از این مدت با استفاده از شک دادن باطری را به ولتاژ نامی باز می گردانیم. سپس باید مراحل شارژ اوّلیه روی باطری انجام شود. برای شارژ اولیه باید گوشی خاموش را به شارژ وصل کنیم. طبق جدول زیر :

نکته: باطری لیتیومی به شارژ اولیه نیاز ندارد زیرا در کارخانه شارژ اولیه می شود، ولی موقع احیا کردن باطری چون همه ی شارژ تقریبا خالی شده، دوباره باید شارژ اولیه گردد.

در فصل های بعدی در آموزش تعمیر گوشی شما با بخش های بیشتر روی برد موبایل آشنا میشوید. همانطور که گفته شد این بخش ها برای افراد مبتدی بسیار مفید است و بصورت پایه ای و مبتدی شرح داده شده است.