آموزش تعمیر رسیور گیرنده دیجیتال

در آموزش تعمیر رسیور برای شما علاقمندان به این دستگاه گیرنده دیجیتالی سعی کرده ایم که بخش های اصلی برد را معرفی کنیم. اشکالات متداول در تعمیر رسیور و پروگرام ic‌ های مدار و روش تعویض آنها را آورده ایم تا کاربران بتوانند با تسلط بیشتری به تعمیرات بپردازند.

آموزش تعمیر رسیور و گیرنده دیجیتال

دستگاه رسیور از لحاظ تعمیرات به دو بخش تعمیر تغذیه و تعمیر مین برد تقسیم میشود. بخش تعمیر مین برد گیرنده دیجیتال شامل شناخت قطعات روی مدار و عیب یابی هر یک میباشد. البته در کلاس آموزش تعمیر گیرنده دیجیتال تمامی این قطعات بصورت کاربردی با کارآموز عملا تمرین میشود.

تيونر و متعلقات برد رسیور و عیب یابی آن

اولين قطعات مهمي كه روي مادر بورد وجود دارند 317 ic lm ميباشد كه كار تنظيم ولتاژ 18-13 را به عهده دارد دومین ترانزیستور tip 42 است که در صورت خرابی ولتاژ خروجی lnb رو نخواهيد داشت رگولاتور 5 ولت هم كه يكي ديگر از تغذيه هاي تيونر ميباشد.

فیوز f100 که به رنگ زرد هست و در صورت اتصالی سیم های lnb خواهد سوخت و در آخر خازن های الکترولیت (3 عدد) کنار تیونر هستند که در صورت خرابی باعث میشن که تصویر شما شطرنجی باشه.

روی مادربرد پهلوی کریستال یک عدد ic به شماره lcx04 هست که در صورت خراب شدن مدار رگلاتور lm317 قادر به تنظیم کردن ولتاژ 18-13 نمی باشد.

بعضی از مواقع ممکنه که دستگاه شما هم قدرت سیگنال و هم کیفیت سیگنال داشته باشه ولی نتونه کانالی رو اسکن کنه که علت اون خرابی تیونر هست.

ایراد دیگه اینکه دستگاه شما فقط قادر به سرچ کردن فرکانس های پایین تر از 1900 هست که علت اون سوختن مقاومت 75 اهم موجود در پایه ورودی lm317 با ولتاژ 25 ولت می باشد که با تعویض اون دریت می شود.

داخل تیونر قطعات مهمی وجود دارد که شامل کریستال و chip ix2410 و ترانزیستور فرکانس بالا و خازن 104 آبی رنگ هستند که در اثر خرابی اون قدرت سیگنال را نخواهید داشت.

شطرنجي شدن تصوير در صورت فيت بودن 100 %ديش كه در بعضي مواقع سير صعودي دارد يعني اول خواب است پس اندکی  كار بطور شديد شطرنجي مي شود يا ايراد از لحيم سردي cpu یا فلاش یا رم است و اگر آنها را چک کردید و درست بود این مشکل که اکثرا در رسیورهای قدیمی زیاد پیش می آید و اشكال 85 % از تيونر رسيور است كه در بعضي مواقع قابل تعمير است (در مقاله تعمير تيونر به همراه عكس توضيح داده ام) و بعضي مواقع كمپلت تيونر بايد تعويض شود.

در برخي موارد كه تصوير را بسيار خوب داريم ولي نمودار شاخص سيگنال عكس العملي در مقابل سيگنال ندارد كه ميتواند كه باز هم از تيونر باشد.

تک پولاریزه شدن دستگاه به شرط سالم بودن LNB یعنی مثلا فقط VERTICAL جواب دهد و HOR را جواب ندهد یا بالعکس که به راحتی با یک اهمتر می توانید هر دو را تست VOLTAG کنید.

اگر , هم 14 ولت را نشان داد و هم 18 ولت دستگاه سالم است در غير اين صورت مشكل از ترانزيستور سوئيچ تيونر است و يا آي سي كنترل lm317) VOLTAG) و یا خروجی 14 یا 18 ولت پاور یت همان منبع تغذیه.

سوئیچر به هیچ وجه جواب نمی دهد که می تواند مشکل از تولید فرکانس 22 کیلوهرتز رسیور باشد.

نكته : براي جلوگيري از سوختن يا خرابي تيونر دستگاه حتما سعي كنيد اتصال بين مغزي و رشته ای كابل پيش نيايد و در هنگام LOOP کردن با یک رسیور آنالوگ 2 دستگاه همزمان روشن و در حال كار نباشند چون در تعداد كمي از رسيورها مدار محافظ وجود ندارد و سبب خرابي تيونر ميشود.

فلش مموری و رم

وقتي شما دستگاه را روشن ميكنيد اطلاعات اول به رم منتقل ميشود و بعد دستگاه شروع به كار ميكند، حالا اگر رم رسيور شما خراب باشد باعث ميشود تا دستگاه شما لود نشده و بالا نيايد كه در بعضي از مدلها مثل 1300 و 1700 با error مواجه می شوید و یا اینکه فقط چراغ به حالت قرمز روشن می مونه و در مدل های دیگر مثل (120-130-150-200) روی پنل جلو فقط 4 تا 8 یا دو نقطه به چشم می خورد.

نكته: در بعضي موارد كه پانل 4 تا 8 مينويسد يا دو نقطه ميشود بعد از چك كردن خازن هاي پاور كه قبلا توضيح دادم سراغ جيتگ ميرويم.

در بعضی از دستگاه ها ما با 2 عدد RAM طرف هستیم که یکی از آنها کا پردازش تصویر را به عهده دارد که خرابی اون باعث به وجود آمدن مشکل در تصویر می شود ولی دستگاه به راحتی بالا نمی آید.

اگر مشاهده کردید تغییرات اعمال شده در کانال ها و سیگنال ها پس از خاموش شدن و یا از برق کشیدن دوباره به حالت اولیه برمی گردد می تواند از FLASH RAM یا همان حافظه دائم باشد.

اگر نرم افزار تعویض یا بروز نمی شود یا به کل  می پرد اشکال 90% از FLASH MEMORY است.

در رسیور استارست 190 اگر دستگاه روشن نمی شود و فقط ساعت را نمایش می دهد مشکل از رم یا فلش نمی باشد شما قبل از اینکه پشت رسیور را باز کنید یک بار جدیدترین نسخه نرم افزار را روی دستگاه بریزید اگر نشد مشکل از رگولاتور 7812 (12 ولتی) پشت تیونر می باشد که باید تویض شود.

هنگ كردن دستگاه رسیور

پس از مدت كمي كار, دستگاه قفل ميكند البته اگر زياد تكرار شود و تقريبا دائمي شود كه در اين مورد ميتوان گفت كه يكي ازدلايل آن ميتواند پاور رسيور باشد.

نكته : يكي از بيشترين مشكلات رسيورها همين مشكل قفل كردن است كه در موارد خاصي در بعضي دستگاهها از قبيل هيومكس ويا فوكس - ليزر 2003 يك مگ -اسكاي ايكس -استرانگ به دليل مقدار كم رم وقتي پشت سر هم كانال تعويض ميكنيم هنگ ميكند كه با يك بار از برق كشيدن و در رسيورهاي جديد اتومات ريست كردن حل مي شود ولي اگر از ابتدا اينگونه شد و كلا قفل كرد در بيشتر موارد با تعویض نرم افزار درست می شود و در بعضی موارد هم این مشکل می تواند از کاهش یا افزایش voltage تغذیه برد باشد که مربوط به پاور دستگاه می شود خصوصا ای سی voltage رگولاتور و ... .

اما در رسیورهای استارست مخصوصا 120-130-150 چون کارخانه سازنده برای cpu دستگاه از خنک کننده استفاده نکرده است در بعضی مواقع از هر 10 رسیور 3 مورد دچار مشکل هنگ و روشن و خاموش شدن می گردد (البته بعد از 6 تا 9 ماه) که در اینجاست که با وجود ولتاژهای صحیح خنک کننده یا هیستینگ به کمک ما می آید. که در عکس زیر ملاحظه می فرمائید.

خنک کننده ها اندازه مختلفی دارند البته شما سعی کنید خنک کننده آلومینیومی را مناسب با ابعاد پردازنده دستگاه انتخاب کنید. 5/5 مناسب است.

حالا خنک کننده را با مقداری خمیر سیلیکون (دفع حرارت بهتر) و چسب قطره ای روی cpu بچسبانید. (شکل زیر)

حالا مشكل رسيور حل شده است و ديگر هنگ نخواهد كرد. البته اگر چیپست زیر هیتسینگ آسیب دیده باشد لازم است که آنرا ریبال کنیم. در کلاس آموزش تعمیر رسیور کامتک کلیه این موارد بصورت کاربردی و عملی شرح داده خواهد شد.

كريستال و عيب هاي مربوط به رسیور

كريستال قطعه فلزي مي باشد كه به دو صورت ايستاده دو پايه (استارست-سامسونگ -سوپراستار ..) ومسطتيل 4 پايه (ليزر-اسكاي-متاباكس-واسترانگ...) روي مدار اصلي قراردارد كه روي آن عدد 27000000 حك شده است.

اين قطعه در صورت معيوب شدن باعث بوجود آمدن چند ايراد اساسي در رسيور مي شود كه مهمترين آنها از كار افتادن دستگاه و حتي jtag نشدن می باشد دوم سیاه و سفید شدن تصویر و سوم به وجود آوردن اختلال د سرچ کردن کانال ها است.

در تعويض اين قطعه بايد حتما دقت كنيد كريستالي كه ميخريد روي آن عدد 27 با 6 عدد صفر يا 27000zmhz حک شده باشد چون تعداد 0 ها نشان دهنده دقت کریستال می باشد و کار کریستال تنظیم ضربان های پالس ساعت برای cpu و ic هایی است که برای کار نیاز به پالس ساعت دارند.

در بعضی از جاها هم می توانید از کریستال با دقت 4 عدد 0 استفاده کنید ولی بهترینش همان 27000000 می باشد.

ايراد مربوط به آي سي rs232 یا max232

این قطعه همان ic port معروف می باشد که در پروگرام به شما خیلی حال می دهد و اگر خراب بشود دیگر قادر نخواهید بود که رسیورتان را پروگرام کنید و تنها راه حل تعویض این ic می باشد.

مدارات صوت و تصوير رسیور و عيوب آن

در مدارهای استارست 120-130-150-200 برای تقویت و ایجاد سیگنال video از 2 دسته ic استفاده شده در مدل های پلاس و قدیمی معمولا از ic cxa2161 که یک chip 4 طرفه است و محصول شرکت سونی می باشد که دقیقا بالای سر سوکت اسکارت قرار دارد استفاده شده است.

این chip کار پردازش و تقویت هر 2 سیگنال video و audio را به عهده دارد و اگر خراب شود یکی از این 2 یا هر دو را نخواهید داشت البته اگر نمی خواهید هزینه کنید می توانید از تیونر استفاده کنید.

در بعضي از رسيورهايي كه داراي مشكل قطعي صدا ميشوند و در خروجي هيچ صدايي نيست شما می توانید به جای تعویض chip با وصل نمودن 2 عدد از پایه های chip به هم در خروجی صدا داشته باشید تنها عیب این روش این است که شما دیگر قادر نخواهید بود که با کنترل صدا را کم و زیاد کنید. و اما در رسیورهای جدید و مخصوصا 2 مگ برای بوجود آوردن تصویر از یک ic 8 پایه کوچک که دقیقا بالای سر فیش های video و audio قرار دارد استفاده شده و برای تقویت سیگنال صوتی هم از تعدادی ترانزیستور استفاده شده است.

برای تشخیص سالم بودن یا خراب بودن این ic در صورت عدم وجود تصویر شما می توانید بدنه فیش video را به شاسی وصل کنید و مغزی آن را به سر خازن های الکترولیت بالای سر اسکارت بزنید در صورت وجود تصویر در هم ریخته ic شما سالم بوده و یکی از ترانزیستورهای تقویت کننده سوخته است اگر هم که با تصویر مات و کم نور روبرو شدید علت آن لحیم سردی و یا خرابی یکی از ترانزیستورها می باشد.

قسمت سنسور و كنترل

اين قسمت بسيار ساده است وتنها عيبي كه من از اون ديدم درست كار نكردن كنترل مي باشد كه با تعويض سنسور مادون قرمز درون پنل جلوئي دستگاه مشكل حل ميشود. همانطور که گفته شد در بخش آموزش تعمیر رسیور تمامی بردهای این دستگاههای برای کار عملی و تمرین مهیا است و در اینجا بخشی از مطالب یکی از جلسات آورده شده است.

مشكلات نرم افزاری رسيور

مشكلات نرم افزاري در رسيور مواردي را كه در بالا گفتم هم شامل ميشود اگر اين مشكل يا مشكلات را در رسيورتان ديديد ابتدا يك بار سيستم را ديفالت كنيد كه همان بازگشت به حالت كارخانه اي است و اگر درست نشد نسخه جديد نرم افزار را از اينترنت بگيريد و تعويض كنيد اگر با اين كار هم درست نشد مطمئن باشيد كه مشكل از سخت افزار است و فكر يك تعميركار مجرب باشيد و دست هر كسي رسيور را ندهيد و در هنگام تعويض نرم افزار بسيار دقت كنيد البته قبل از همه اينكارها با يك رسيور سالم و مطمئن از تنظيم و سالمي ديش و رسيور مطمئن شويد و از ديگر مشكلات نرم افزار ميتوان اسكن نشدن كانالها را نام برد.