شروع تعمیرات مادربرد کامپیوتر

برای اینکه بتوانیم اشکالات یک مادربرد را رفع کنیم نیاز به دانش فنی خوبی درباره هر یک از قطعات کامپیوتر داشته باشیم. یک تعمیر کار مین برد باید بداند که قطعاتی که مرتبط به این برد است با چه ظرفتی میتواند روی مادربرد مونتاژ شود. خیلی از اشکالاتی که برای مادربردهای کامپیوتر بوجود میآید در اثر مونتاژ نادرست کامپیوتر است. قطعاتی مانند رم، پردازنده CPU، منبع تغذیه Power، هارد دیسک و کارت گرافیک اگر همگون با مادربرد نباشد میتواند اشکالاتی را برای آن بوجود بیاورد. با توجه به اینکه این موارد را در آموزش تعمیرات مادربورد بدانیم بهتر میتوانیم عیب یابی کنیم و مادربرد را تعمیر کنیم و اجازه ندهیم که این اشکال دوباره تکرار شود.

آموزش تعمیرات مادربرد

آشنایی با روش تعمیرات مادربورد، عیب یابی و نحوه تعویض قطعات الکترونیکی مادربورد

اگر میخواهید در تعمیرات مادربرد بهترین نتیجه را بگیرید لازم است که دانش خود را درباره قطعات تشکیل دهنده یک مین برد بیشتر کنیم. شناخت قطعات روی مدار مین برد اولین گام برای یک تعمیرکار مادربرد است.

بررسی درگاههای ورودی مادربورد

درگاههای ورودی هر مادربرد مانند درگاه رم RAM و درگاه کارت گرافیک VGA و سوکت پردازنده CPU دارای ظرفیت مشخص میباشد. ناهمگونی این ظرفیت ها باعث کارایی ظریف سیستم میشود. خیلی از دوستانی که سیستم اسمبل میکنند باید به این نکته توجه کنند که مثلا اگر از دو تا رم استفاده میکنند هر دو دارای مشخصه باس یکسان باشند و این با سی پی یو یکی باشد. توانایی سیستم اگر یکی از این موارد پاینتر و دیگری بالاتر باشد روی عملکرد دستگاه تاثیر گذار است و کارایی سیستم را کند و مختل میکند. نکته مهمتر خنک نگه داشتن مادربرد و درون کیس است که مورد توجه کمتری قرار میگیرد. خیلی از مادربردها دارای هیت سینگهای خنک کننده است و برخی دارای فن هستند. روی پردازنده هم فن بزرگی نصب میشود که درون همه کامپیوترها و حتی لپ تاپ ها مشاهده میشود. اگر این فن ها بدرستی کار نکنند و سیستم خنک نشود اشکالاتی را برای آن بوجود میآورند. گاهی فن در اثر گرد و غبار فراوان کند میچرخد و گاهی فاصله بین هیت سینگ فن و پردازنده ها باعث عملکرد ناصحیح آن میشود.

چیپست چیست؟

چیپست ها اجزای مرکزی مادربورد هستندومی تواند یک کنترل کننده باشند.ودرحقيقت چيپستها عمليات حياتي ومهم نظير روتينگ داده ها ازهارد ديسك به حافظه وپردازنده را انجام مي دهد واين اطمينان را بوجود مي آورد كه تمامي دستگاههاي جانبي قادر به گفتگو با پردازنده مي باشند.

يك تعريف ديگر از چيپست ها:

به دسته ای هوشمند ازکنترل کننده های چیپ که روی مادربورد قرارگرفته میشوند چیپست می گویند.

چیپست ها بصورت کاملا دقیقی به سی پی یو متصل می شوند و نقش کنترل باس های آن را دارند بدون حضور چیپست نه رم نه باس های ورودی خروجی نمی توانند با سی پی یو عمل خاصی انجام دهند.

در واقع چیپ ست مثل یک مینی سی پی یو عمل میکند. معاون سی پی یو درمادربورد کار می کند. تولید کنندگان چیپست اینتل Intel و ای ام دی AMD هستند.

چیپست پل شمالی: ارتباط با سی پی یو وکنترل فعالیت هایش با رم وهمین طورفعالیت های پورت ای جی پی رو هم کنترل می کنه.

چیپست پل جنوبی: مدیریت وسایل ورودی و خروجی مثل یو اس بی ها، ساتا و موارد دیگر

در آموزش تعمیر مادربرد برای اینکه پی به عیب ببریم ابتدا اشکالات ظاهری را بررسی میکنیم. این اشکالات در اثر عملکرد ناصحیح حافظه رم و پاور نیز بوجود می آید. پاور یا منبع تغذیه دائم به برق وصل میباشد که نوسانات ولتاژ تاثیر روی آن میگذارد. این نوسانات اگر توسط پاور کامپیوتر گرفته نشود به مادربرد آسیب میرساند. بخش تغذیه مادربورد بیشترین آسیب را در این مرحله میبیند که بیشتر به آن میپردازیم. نیاز است قبل از اینکه بررسی کنیم که مادربرد آسیب دیده است قطعاتی که مرتبط به آن هست رو چک کنیم تا بتوانیم سریع تر عیب یابی کنیم. کارت گرافیک نیز در این مسئله دخالت دارد. مادربرد کامپیوتر، مادربرد سرور و مادربرد لب تاب تقریبا از لحاظ ساختار شبیه به هم می باشد. مادربرد لپ تاب چند لایه بوده و خیلی از قطعات آن در زیر برد دیده میشود. بعد از اینکه رم ، سی پی یو ، پاور و کارت گرافیک را چک کردیم و متوجه شدیم که اشکال از مین برد است میتوانیم به عیب یابی و تعمیرات مادربورد آن بپردازیم. توجه داشته باشید که این قطعات را میتوان یکی یکی تست و تایید کرد.

از برخی از بوق هایی که مادربرد هنگام تصویر ندادن میزند میتوانیم نتایجی را درمورد اینکه کدام قطعه متصل به آن خراب است پی ببریم. بوق ممتد کشیده، بوق کوتاه و یکسره، بوق مقطع بلند نیز میتواند اخطار برای خرابی کارت گرافیک، پردازنده و حافظه باشد. در آموزش تعمیرات مین برد باید به نکات اصولی برای عیب یابی توجه کنیم؛ چراکه خیلی از نکات اصلی راه کار تعمیر آن میشود. تست رم با رم سالم دیگر و تست پردازنده با پردازنده سالم دیگر که از قبل داشتیم و روی سیستم دیگر کار میکرده از مواردی است که اگر توجه نشود ممکن است تعمیر مادربرد را خسته کننده کند. روی مادربرد قطعات الکترونیکی زیادی وجود دارد که این المانها معمولا روی مادربردهای سرور و نوت بوک یکی هستند. بنابراین شناخت قطعات الکترونیکی روی مادربرد و نحوه تست آنها از اصول اولیه در تعمیر مادربورد کامپیوتر است. آموزش اینکه این قطعات را چگونه بشناسیم، چگونه از روی مین برد جدا کنیم و تست کنیم جزء موارد اولیه در عیب یابی است. ابزارها نیز در تعمیر یک مین برد با تعمیرات لپ تاپ یکی است. هویه، هوای گرم، اشتاینر، دستگاه آی آر، لوپ ، قلع کش، پنس ، مولتیمتر و غیره برای برداشتن، تست و اندازه گیری در تعمیر مادربرد بکار میروند.

در آموزش تعمیرات مادربورد برسی تفاوت های ظاهری المانهای الکترونیکی مابین پی سی (کامپیوتر) و لپ تاپ از جمله مواردی است که وقتی شما بتوانید مادربرد کامپیوتر را عیب یابی و تعمیر کنید میتوانید مادربرد لپ تاپ را براحتی مسیریابی و تعمیر کنید. البته قلقها و نکاتی در تعمیر هر یک از برندها و مارک های مختلف دستگاهها نیز وجود دارد. بعد از شناخت، تست و تعویض قطعات الکترونیکی مادربرد بلوک دیاگرام آن برای ارتباط این قطعات روی مدار مهم است. بلوک دیاگرام میتواند اطلاعات خوبی درباره اینکه این قطعات به چه صورت مرتبطتند کمک کند. مادربرد دارای آی سی های متنوع، چیپ شمالی، چیپ جنوبی، بایوس و قطعات اس ام دی است.

چیپست ها کار اصلی را روی مین برد انجام میدهند. یعنی مانند سی پی یو عمل میکنند و وظیفه کنترل کلی مادربرد را دارند. پیچیدگی این قطعه روی برد و عملکرد آن باعث کارایی دستگاه میشود. مدار تغذیه در کنار ورودی سوکت پاور روی مین برد میباشد. هر مادربرد بنابر اینکه چه اشکالی دارد روش تعمیر متفاوتی را داراست. بطور مثال مین بردی که روشن میشود ولی تصویر ندارد روش تعمیرش با مین بردی که اصلا فن دستگاه نمیچرخد و تصویر نیز نمیدهد فرق دارد. این مسئله بر میگردد به مرحله ای که بدانیم چرا این اتفاق برای مادربرد افتاده است. اگر مادربرد داغ کند و تصویر ندهد با اینکه برق پاور نوسان اینجاد کند نیز برای تعمیرات مورد اهمیت است. همیشه اطلاعات اولیه برای تعمیر را از کاربری که با سیستم کار میکرده داشته باشیم تا بهترین نتیجه را در عیب یابی و تعمیر مادربورد داشته باشیم. البته در آموزش تعمیر کامپیوتر بیشترین مبحث درباره تعمیر مینبرد میباشد که در کارگاههای کامتک بصورت عملی شرح داده میشود.

آموزش تعمیر مین برد

برای اینکه به عیوب چیپ جنوبی برسیم باید بدانیم که این بخش چطور با بقیه قطعات الکترونیکی در ارتباط است. کنترل کننده های ورودی و خروجی را تست کنیم. پورت های ورودی و خروجی را بررسی کنیم که در این قسمت پورت یو اس بی USB اهمیت بیشتری دارد و در آخر بتوانیم فرکانس سازها و مدار ارتباطی سوئیچینگ که به چیپ مرتبط است را با مولتی متر مسیر یابی کنیم. مهمترین قسمت در آموزش تعمیر مادربرد بعد از شناخت قطعات و کار با ابزارهای تعمیرات مادربرد نقشه خوانی مادربرد و نحوه مسیریابی بورد است. خیلی از مادربردها دارای نقشه نیستند و باید بتوانیم از تجربه خود در مسیریابی کمک بگیریم. ما باید بتوانیم ارتباط این قطعات را روی بورد سالم کامپیوتر بدست آورده و تست کنیم تا روی برد خراب اگر جایی از مدار جریانی نداشت و یا قطع بود براحتی به آن برسیم. برای شروع میتوانید از مادربرد قدیمی تر استفاده کرد که آسیبی به آن نرسانیم. وقتی بتوانیم روی ماردبرد سالم مسیر یابی را یاد بگیریم وقتی مادربردی که خراب است و قطعی مدار دارد را بهتر میتوان درک کرد.

بیشترین خرابی روی مادربرد شامل بخش تغذیه ، آی سی های اطراف رم، آی سی آی ا، چیپ شمالی ، چیپ جنوبی و بایوس دستگاه است. بایوس مادربرد برای راه اندازی سیستم میباشد که با قدیمی شدن نرم افزار آن و آپدیت اشتباه به اشکال بر میخورد. اشکالات بایوس بسیار زیاد است. این آی سی روی تمام مادربردها یافت میشود و حتی خیلی از مین بردهای حرفه ای تر دارای دو بایوس برای برنامه ریزی روشن شدن و عملکرد سیستم دارند. همانطور که گفته شد بایوس ای سی است که اطلاعاتی برای روشن شدن سیستم دارد و میتوان آن را بصورت دست نیز با روشن شدن سیستم تنظیم کرد. بایوس مادربرد ارتباط مستقیم با پردازنده ها و چیپ ها روی برد دارد که وقتی سیستم روشن میشود توسط برنامه ریزی بایوس قطعات روی مین برد را بطور کامل چک میکند. با توجه به اینکه این قطعات سالم باشد مادربرد روشن میشود و تصویر میدهد. اشکالات بایوس با برنامه ریزی مجدد آن رفع میشود. دقت داشته باشید که برنامه بایوس باید عینا مانند خود آی سی با شماره ای که روی آن درج شده باشد کپی شود.

پروگرام بایوس

کپی بایوس با دستگاهی بنام پروگرامر انجام پذیر است. مدلهای TNM 2000 و TNM 5000 بهترین پروگرامرهای بازار ایران هستند که اکثر تعمیرکاران کامپیوتر و لپ تاپ از آن استفاده میکنند. برای برداشتن بایوس از روی برد از دستگاه هوای گرم استفاده کنید. حرارت زیاد به این آی سی ندهید تا آسیب بیشتری وارد نشود. از دستگاه هیتر خوب و با فشار باد مناسب استفاده کنید. همچنین دقت در جا زدن این قطعه روی مادربرد داشته باشید. مواردی مانند برعکس جا زدن و حرارت دادن مستقیم به این قطعه اجتناب ناپذیر است. با دریافت فایل اصلی بایوس از سایت اصلی و یا شرکت اصلی مادربرد و کپی مجدد روی آن اشکالات بایوس را میتوانید حل کنید. اگر بایوس پسورد دارد با رایت مجدد پسورد حذف میشود.